مروری گذرا بر فراز و فرود حرفه طلا و زرگری از هخامنشیان تا سده معاصر

مروری گذرا بر فراز و فرود حرفه طلا و زرگری از هخامنشیان تا سده معاصر

حفظ صنعت و هنر طلا توسط ایرانیان در دوره های مختلف

علی اصغر کشانی(دبیر خبر)

1401/08/30 | 00:08

نظری ثبت نشده

مروری گذرا بر فراز و فرود حرفه طلا و زرگری از هخامنشیان تا سده معاصر

به گزارش پایگاه خبری جهان طلا(گلدنیوز)،آنگونه که در اساطیر آمده طلا و شغل زرگری پس از دوران کشف فلزات تا مدتهای بسیار مورد علاقه و پسند ایرانیان بوده، طوری که در ادوار گوناگون از هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و... در ایران باستان بهترین و ممتازترین فلز مورد اقبال مردم بوده است.

گرایش ایرانیان به تبدیل سرمایه خود به طلا

زرگری و گرایش مردم به تبدیل سرمایه خود به طلا و البته پنهان کردن طلا (از گزند طماعان) در دوره های مختلف تاریخی نشان از ارزش خاص این عنصر گرانبها برای انسانها دارد.

بر مبنای آثار به دست آمده در اکتشافات باستان شناسان در نواحی مختلف ایران، ساخت اشیای زرین در دوره های مختلف نزد ایرانیان قدمتی دیرینه دارد.

"ظروف و ساغر طلایی" متعلق به نیمه اول هزاره یکم قبل از میلاد کشف شده در منطقه کلورز گیلان شاهدی بر این مدعاست.

همچنین "دستبند و بازو بندهای طلای" متعلق به دوران هخامنشیان زینت آلات زرین مربوط به دوره اشکانیان از این دست گرایشهاست.

 زرگری و ترویج آن در دوره سلوکیان و هنر زرگری دوران ساسانیان و همچنین محصولات کشف شده ای چون "ظروف طلایی" و "سکه های ساسانی"، نشانه خلاقیت زرگران و غنای این هنر در آن دوران است.

عبدالرحمن جامی ادیب شاعر و نویسنده برجسته ایرانی در کتاب گرانسنگ "هفت اورنگ" با اشاره به ترویج زرگری در دوره سلوکیان بر اساس گسترش آن در حکومتهای گذشته باستانی ایران در قطعه شعری بیان داشته: از او(اسکندر) زرگران زرگری یافتند/ وزو سیم و زر زیوری یافتند...

مروری گذرا بر فراز و فرود حرفه طلا و زرگری از هخامنشیان تا سده معاصر

پس از دوران باستان

پس از حمله اعراب به دلیل محدودیت استفاده طلا برای مردان، گرایش خلفای عرب غالب شده بر ایران بزرگ، به ساخت تجهیزات نظامی و ابزارهای زرکوبی شده بر روی کالاهای جنگی مانند: شمشیر، کمربند، نیزه و...  از فلز طلا اصل قرار گرفت.

هنر فاخر ایرانیان برای حفظ و نکوداشت قرآن کریم هم باعث رونق هنر تذهیب و جلدسازی قرآن با طلا و آب طلا در دوران پس از حمله اعراب به ایران شد.

بیش از هر دوره، در دوره سامانیان که حکومت خود ایرانیان بر ایرانیان است، بسیاری از حرفه ها از جمله زرگری رونق دوباره یافت و پادشاهان خوش فکر، پر مطالعه، آگاه و نخبه سامانی به رغم نابهنجاری ها و قتل و کشتار اعراب پیش از خود، صنعت و هنر زرگری توسط سامانیان را رونقی دوباره بخشید.

در متونی از سده های ششم و هشتم قبل از میلاد (برابر با دوازدهم و چهاردهم میلادی)، و به نقل از تاریخ بیهق نوشته علی بیهقی و کتاب وقف نامه ربع رشیدی نوشته رشیدالدین همدانی، به پیشه زرگری و بهره بردن از استادکاران ماهر برای ساخت وسایلی از طلا اشاره شده است(1).

پس از حمله مغول

ایرانیان با وجود حملات گوناگون به خاک میهن، همواره در حفظ و نگهداری هنر و پیشینه پر افتخار و فرهنگ به جا مانده از نیاکان خود کوشا بوده و هر متعصب اشغالگری را با هنر و فرهنگ خود آشنا و روانه دیار خود کرده اند.

در روایتهای تاریخی از آشنایی غازان خان از حاکمان ایلخانی عهد مغول با حرفه های گوناگون از جمله زرگری سخن گفته شده و در تاریخ مکتوب شده است.

در دوره صفویه امیر نجم الدین مسعود سپهدار شاه اسماعیل اول صفوی در شهر رشت به زرگری مشهور بوده است. از طرفی و در دوران بعد نیز آثاری دوره به دوره، از جمله "مدال های زرین" منسوب به دوره آل بویه، طلاکاری های دوران سلجوقی، طلاکاری ها و زیور آلات دوران صفویه و انواع ظروف و قلیان های طلا، مطلا، زرکوب و نقره دوران قاجار به خوبی حکایت از گسترش این فن و هنر در آن دوره ها دارد.

دوران قاجار و پهلوی

 بر اساس تاریخ به دست آمده از فرهنگ مردم ایران و زندگی روزمره و اجتماعی عامه روستانشینان و شهرنشینان ایران در دوران قاجار به سبب علاقه زنان ایرانی به خصوص زنان روستایی به وسایل زینتی از قبیل گوشواره و دستبند، افزون بر شهرهای بزرگی چون تبریز که این حرفه در آن رواج داشت، شهرهای کوچک تر هم صاحب دکان زرگری شده بودند(2).

در دوران پهلوی است که اوج و تکامل این حرفه پس از ادوار و با فراز و فرود پیشین زرگران از بازاریان ثروتمند و صاحب نفوذ جامعه محسوب می شوند و جایگاه درخوری در جامعه به دست می آورند.   

پانویس:

1ـ دانشنامه فرهنگ مردم ایران، نشر مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، ص 706

2ـ همان، ص 707

انتهای پیام/

اخبار صنعت طلا و جواهر در استان ها:

ترند

پیشنهاد ویژه

زرگری

هخامنشیان

دوره صفویه

فراز و فرود حرفه طلا

اخبار مرتبط


نظرات

نظردهی

دیدگاهی ثبت نشده نظر تو چیه؟

کامنتی برای این پست وجود ندارد

برترین مطالب

لیست قیمت