تاریخچه جواهرسازی ایران

این جواهر عتیقه که در تصویر میبینید اکنون در موزه لوور نگهداری می شود. این گردنبند و جواهرات مشابه آن، ریشه در تاریخ کهن جواهرسازی ایران دارد. با ما همراه باشید تا درباره جواهرات ایرانی، تاریخچه، طرح ها و نقوش آن بیشتر بدانید.

گردنبند کشف شده در شهر سوخته

قدیمی ترین جواهرات ایران

به گزارش سرویس هنری گلد نیوز، قدیمی ترین زیورآلاتی که باستان شناسان در ایران یافته اند به حداقل 5 هزار سال قبل، یعنی هزاره سوم قبل از میلاد باز می گردد. خوشبختانه از آنجایی که بسیاری از ایرانیان (به ویژه خانواده های سلطنتی که زیورآلات زیادی به تن داشتند) همراه با جواهرات خود دفن شدند، بسیاری از این جواهرات به صورت کامل کشف شده است. اعتقاد بر این است که شهر سوخته جایی است که قدیمی ترین جواهرات ایرانی در آن یافت شده است.

آیا فقط جواهرات، گرانبها بوده اند؟

همانطور که در موزه های ایران نیز به نمایش گذاشته میشود، از زمان های دور، اساساً هر کالایی از آجیل های خشک شده در آفتاب گرفته تا سنگ های رنگارنگ یا مواد معدنی و صدف های دریایی، می توانست به عنوان گنجینه ای جذاب استفاده شود.

بعدها استفاده از گوهرهایی مانند یاقوت، فیروزه و فلزاتی مانند مس بیشتر شد. نه تنها گوشواره‌ ها، گردنبند ها، انگشترها و دستبندها، بلکه کمربندها، کلاه‌ خودها، مقنعه ‌ها و شال‌ ها نیز با نگین‌ های قیمتی پوشیده شد.

این نقاشی نشان می دهد که پادشاه ایران (فتحعلی شاه قاجار) کمربند، تاج و بازوبند با سنگ های قیمتی به تن دارد.

عصر ساسانی، روزگار طلایی

درست است که در عصر هخامنشیان، انواع زیورآلات و گوهرها ساخته شده است. اما این صنعت در زمان ساسانیان رونق گرفت. هنرمندان تکنیک های جدیدی را یاد گرفتند و طرح ها و الگوها پیچیده تر شدند.

زمانی که طلا به یک دارایی معتبر برای اشراف تبدیل شد، دیگر فقط برای سکه استفاده نمی شد. بنابراین، نه تنها جواهرات، بلکه بسیاری از وسایل فردی نیز با طلا ساخته می شدند.

سمت چپ: بازوبند کتیبه دار نقره ای قاجار، ایران، قرن 19م.

سمت راست: بازوبند طلا. هخامنشی پنجم - چهارم قبل از میلاد

از اساطیر تا دین

طرح‌ های پیش از اسلام بیشتر شامل نمایش موجودات اساطیری یا حماسی بود. نمونه بارز آن، دستبند با سر پرنده هما در هر انتها است. هما پرنده عظیم الجثه افسانه ای و نماد شادی و خوشبختی ایرانیان است. سایرین شامل شیر، راک (پرنده عقاب مانند)، مار و اژدها بودند.

نهضت اسلامی یک تغییر پارادایم در هنر ایران ایجاد کرد. بیشتر جواهرات با عبارات مقدس، نام رهبران اسلامی و البته آیاتی از قرآن، متن مقدس اسلام، نوشته میشد. تغییر مهم دیگر این بود که نقوش هندسی اسلیمی اکنون توسط صنعتگران ایرانی نیز مورد استفاده قرار می گرفت.

جواهرات دوره قاجار

شاهان قاجار همگی جواهرات پر زرق و برق و شکیل داشتند. پس از چنین پادشاهانی، هم مردان و هم زنان از اکسسوری های شیک استفاده می کردند، روندی که در نقاشی های آن دوران خودنمایی می کند. در واقع، جواهرسازان و صنعتگران دربار سلطنتی چنان رشدی کرده بود که تأثیر قابل توجهی بر جواهرات در سراسر جهان گذاشتند. تاجی که برای گذاشتن بر سر پادشاهی که به تازگی تاجگذاری کرده بود با هزاران گوهر قیمتی مانند یاقوت، زمرد و البته الماس مزین شده بود. نمونه نهایی از جواهرات ایرانی که به تاج کیانی معروف است، اکنون در خزانه جواهرات ملی نگهداری می شود.

جواهرات ایرانی امروزی

امروزه بسیاری از هنرمندان ایرانی در تلاشند تا پیوندی بین روندهای مدرن امروزی و ریشه های تاریخی کشورشان برقرار کنند. این تقابل بین سنت و مدرنیته گاهی منجر به نمایان شدن مجدد نقوش، ایده‌ها یا الگوهای قدیمی در یک طرح جدید می‌شود. یکی از نمونه ها، نحوه استفاده طراحان از نقش کاشی های زیبای آبی دوران صفویه در طراحی جواهرات خود است. در واقع ظرافت این هنر ایرانی از بناهای تاریخی و مساجد به گوشواره و گردنبند منتقل شده است. یا احتمالا دیده اید، خوشنویسی ایرانی و کاشی کاری را به عنوان تصاویری همیشه حاضر در جواهرات ایرانی تثبیت کرده است.

https://www.afrartgallery.com/blogs/news/iranian-jewelry

انتهای پیام/