هنر جواهرسازی در دوره هخامنشیان به عنوان یکی از اصلی‌ترین هنرهای دستی

به گزارش سایت طلا گلدنیوز،در دوران اسلامی، هنر زرگری و طلاسازی دذه ایران در بین طبقات مختلف جامعه بسیار رایج بود همچنین ترکیب فلز طلا با دیگر هنرها مانند گوهرنشانی و استفاده از سنگ‌های گران‌بها نظیر لاجورد، یاقوت، زمرد و الماس در تزئین زیورآلات، هم بعدها به عنوان هنر صنعتی کهن بسیار مورد توجه قرار گرفت.

ایران دارای 10 معدن طلا با این استاندارد است، از جمله معدن ساریگونی در کردستان و معدن زرشوران در آذربایجان غربی. به طور کلی، ایران به عنوان یکی از کشورهای دارای ذخایر و منابع طلا با ظرفیت بالا شناخته می‌شود. اما نکته مهم‌تر، بهره‌برداری موفق از این ذخایر است که نیازمند مطالعات اکتشافی دقیق، تولید و فرآوری شمش طلا است.

استان‌های مختلف ایران نیز به عنوان مهمترین مراکز جواهرسازی شناخته شده‌اند. از جمله این مکان‌ها می‌توان به تورنگ تپه، دین خانه، حسنلو، دیلمان، گوگ تپه و املش اشاره کرد که آثار زیبا و منحصر به فردی از جواهرات را عرضه کرده اند. این آثار شامل آویزهای ستاره‌ای، گوشواره‌های ملیله‌کاری، دستبندها، گردنبندها و انگشترهای تزئین‌شده با دانه‌های عقیق، مهره‌های شیاردار طلا، نیم‌تاج، پولک‌ها و دکمه‌های تزیینی هستند. تحقیقات در مناطقی چون شوش، با ارائه دستبند‌ها و گردنبندهای زیبای طلا همراه شده است. این زیورآلات نشان از تاریخچه دیرینه جواهرسازی در ایران زمین دارد.

قدمت جواهر سازی ایرانی

ایرانیان از زمان‌های قدیم به جمع‌آوری جواهر و فلزات قیمتی علاقه داشته اند. این علاقه به جواهرات به حدی بوده که حتی بعد از مرگ، افراد جواهرات و اشیاء گران‌بها را با خود به خاک می‌سپردند. این عادت در میان اقوام تمدن‌های باستانی رواج داشته است.

تاریخ جواهرسازی در ایران به اواخر هزاره‌ی هفتم پیش از میلاد بازمی‌گردد. اما کاوش‌ها نشان می‌دهد که در 5000 سال قبل از میلاد، مردمان ایرانی در تپه «سیلک» کاشان از صدف و سنگ‌های نرم گردنبندها، دستبندهای زینتی ساخته و از مس برای ساخت سنجاق‌های کوچک استفاده می‌کردند. همچنین با توسعه تجارت و ارتباط با تمدن‌های دیگر، استفاده از سنگ‌های گران‌بها مانند لاجورد، بلور و یشم سبز رایج شد و از سنگ‌های قیمتی و نیم ه‌قیمتی مثل عقیق و فیروزه با استفاده گسترده‌تری همراه شد. این زیورآلات دست ساز برای استفاده شخصی مردان و زنان به طور عمومی کاربرد داشته است.

جالب است بدانید که اولین نمونه دستبند طلای ایرانی که در انتها به شکل کله شیر است، در تپه های مارلیک کشف شده، که با نازک کاری هایی که به همراه دارد، بیانگر ویژگی های خاص مربوط به دوران هخامنشی است.

دوره هخامنشیان

در دوره هخامنشیان، هنر جواهرسازی به عنوان یکی از اصلی‌ترین هنرهای دستی و زیبایی شناخته می‌شد. این دوره که از حدود 550 سال پیش از میلاد تا 330 سال پیش از میلاد ادامه داشته است، با شکوفایی فرهنگ، هنر، و صنعت همراه بوده است. در زمان حکومت هخامنشیان، هنرهای مختلف، از جمله جواهرسازی، به سطح بالا و قابل توجهی از رشد و توسعه دست یافت.

معادن طلا و فلزات گرانبها در این دوره از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بودند و بهره‌برداری از این معادن، صنعت جواهرسازی را به طور چشمگیری رونق بخشید. جواهرات و زیورآلات ساخته شده در این دوره به عنوان نمادهای قدرت و ثروت شناخته می‌شدند و به‌عنوان جزء مهمی از لباس و زینت مردم به کار می‌رفتند.

در تاریخچه جواهرسازی ایران، دوران هخامنشی بسیار طلایی بوده است. در هنر جواهرسازی هخامنشی، از مواد گرانبها مانند طلا و نقره استفاده می‌شد. تزئینات مختلف از جمله گردنبندها، دستبندها، گوشواره‌ها، انگشترها با الهام از عناصر طبیعی و نقش‌های هنری طراحی و ساخته می شد. طرح‌ها و نقش های مورد استفاده در جواهرات از عناصر فرهنگی و نمادهای مرتبط با هخامنشیان الهام می‌گرفت و ظاهر فریبنده و زیبایی را به خود اختصاص می داد.

دوران اشکانیان

در دوران اشکانیان که از سال 247 پیش از میلاد تا 224 پیش از میلاد ادامه داشت، هنر جواهرسازی ایرانیان همچنان به عنوان یک اصل فرهنگی و هنری مهم شناخته می شد و مورد توجه قرار می گرفت. اشکانیان، پس از پایان سلسله هخامنشیان، هنر و فرهنگ ایرانی را بازسازی کرده و تاریخچه جواهرسازی ایران را توسعه دادند.

همانطور که تحقیقات نشان می دهد، در دوران اشکانی، استفاده از زیورآلات و جواهرات به عنوان نمادهای قدرت، ثروت، و جلال دارای اهمیت بالایی بود. جواهرات در این دوره نه تنها به عنوان زینت برای تزیین افراد مورد استفاده قرار می‌گرفتند بلکه نمادهای فرهنگی و اجتماعی نیز به‌ویژه در لباس‌ها و زینت‌آلات مردانه و زنانه محسوب می شدند.

در هنر جواهرسازی اشکانی، از مواد گرانبها مانند طلا و نقره استفاده می‌شد. جواهرات شامل گردنبندها، دستبندها، گوشواره‌ها، انگشترها با نمادهایی از فرهنگ و تمدن اشکانی، ساخته می‌شدند.

تکنیک‌های مختلف جواهرسازی در این دوره متحول شد و به طور چشمگیری گسترش یافت. با اغام هنر ریخته‌گری و گلدوزی تا چکش‌کاری، هنرمندان جواهرساز اشکانی با دقت و مهارت بسیار، جواهراتی را خلق می‌کردند که علاوه بر زیبایی، ارزش‌های فرهنگی و تاریخی نیز به همراه داشتند. این جواهرات نمادهایی از قدرت و اراده اشکانیان را منعکس می‌کردند و جزء مهمی از ارتباطات اجتماعی و فرهنگی در آن دوران محسوب می شدند.

در دوره هخامنش، که به عنوان دوره شکوفایی فلزکاری در ایران یاد می‌شود، ریخته‌گری، چکش‌کاری و استفاده از سنگ‌های قیمتی به خصوص طلا، رونق بسیاری یافت. زیورآلات و آثار هنری این دوره از نظر فن زرگری و فلزکاری کاملاً دقیق و بدون نقص است. در دوران اشکانیان، استفاده بیشتر از طلا در گونه‌هایی نظیر گوشواره، انگشتر، النگو و گردنبند به عنوان وسایل خودآرایی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

نمونه‌هایی از ریتون‌ها در دوره هخامنش، بشقاب‌های زرین و گران‌بها در دوره ساسانی، فلزکاری‌های صدر اسلام و لوازم تزئینی طلا کوب و نقره کوب نفیس در دوره سلجوقی و صفوی، همگی نشان‌دهنده ارزش و قدمت فلزکاری و طلاسازی در ایران است.

انتهای پیام/