فدیوم ، ترکیبی ایرانی برای مصنوعات نقره

به گزارش سرویس هنری پایگاه خبری جهان طلا ( گلدنیوز )، اولین پرسشی که مطرح میشود این است که فدیوم چیست ؟ در پاسخ باید گفت : آلیاژ فدیوم Fedium یا Fidium از ترکیب دو فلز پالادیوم Pd و نقره Ag استحصال میشود. فلز پالادیوم از فلزات گروه پلاتین میباشد که به دلیل نزدیکی چگالی و عدد اتمی به نقره، قابلیت بالایی در انحلال کریستالی در نقره را دارد.مخلوط کردن دو فلز نقره و پالادیوم دارای رموز فنی و شیوه ی خاصی است که سازندگان کمتر تمایل به برملا کردن آن دارند و هر یک از اساتید رکابساز شیوه و سبک خود را در ساخت آلیاژ فدیوم دارند.

قیمت فدیوم گرمی چند است؟

قیمت هر گرم فدیوم به قیمت روز نقره و پالادیوم بستگی دارد و براساس مقدار درصد پالادیوم نسبت به نقره محاسبه میشود.

ترکیبات آلیاژ فدیوم

برای رکابسازی درصد انحلال فلز پالادیوم در نقره بین ۵ تا ۱۲ درصد میباشد.مهمترین مسئله انحلال پالادیوم در نقره، تفاوت نقطه ذوب نقره (۹۶۱ درجه سلسیوس) و نقطه ذوب پلادیوم (۱۵۵۵.۴ درجه سلسیوس) میباشد که در حدود ۵۹۳ (درجه سلسیوس) است.

برای ساخت این آلیاژ ، در محفظه ذوب (بوته)، پالادیوم را در ته بار نقره قرار میدهند و دمای کوره را افزایش می دهند.ابتدا فلز نقره به دلیل پایین بودن نقطه ذوب به مایع تبدیل میشود و در ادامه افزایش حرارت کوره و رسیدن به نقطه ذوب پالادیوم ، عمل انحلال فلز پالادیوم در نقره به دلیل مایع بودن دو فلز صورت میگیرد.

ولی انجام کار به این راحتی نیست.بالا رفتن دمای مذاب نقره و عدم ماندگاری و توانایی کنترل دمای بهینه در کوره باعث ایجاد تخلخل و حباب در رکاب میشود و عمده مشکل کار ساخت آلیاژ پالادیوم همین ایراد است.

برای جلوگیری از این عیب، اساتید رکابساز  روشهای خاص خود را به کار میبرند که راز و رمز کاری محسوب میشود.

در ترکیب پالادیوم با نقره درصد آن بسیار مهم است؛ چرا که پالادیوم فلزی محکم‌تر از نقره است و اگر مقدار آن زیاد باشد، برش و ساخت انگشتر را دشوار می‌سازد.

اگر مقدار آن در انگشتر نقره کم باشد، به دلیل اینکه نقره فلزی نرم است، زود دچار خراش می شود. ترکیب این دو با نسبت متعادل، تناسبی را ایجاد می‌کند که هم شکل دادن و برش انگشتر فدیوم را راحت تر کرده هم به دلیل استقامت بالای پالادیوم، خش کمتری روی محصول در استفاده طولانی مدت ایجاد می‌کند.

با این حال کار کردن روی فدیوم از نقره معمولی دشوار تر است. به همین دلیل دستمزد آن نیز بیشتر می باشد.

انگشتر فدیوم چیست؟

مقایسه رکاب انگشتر فدیوم و نقره

۱. رکاب نقره به دلیل پایین بودن استحکام پس از مدتی استفاده دچار خراش ،له شدگی و فرسودگی فیزیکی نامطلوب میشود که در رکاب فدیوم به دلیل بالا بودن استحکام فیزیکی، کمتر با این مشکلات مواجه هستیم.

۲. رکاب نقره به مرور زمان در تماس با رطوبت و عرق پوست، سیاه میشود در حالیکه مقاومت فدیوم در برابر عرق و حتی مواد شیمیایی بالا بوده و این مشکل در رکاب ترکیب نقره و پالادیوم کمتر دیده میشود.

۳. برای آقایانی که تمایل دارند رکاب گران قیمت استفاده نمایند ، رکاب فدیوم جایگزین مناسبی برای فلز طلا به شمار میرود چرا که مشکلات شرعی طلا را برای آقایان ندارد.

۴. جلا، درخشندگی و زیبایی رکاب فدیوم بسیار بالاتر از رکاب نقره بوده و نظر علاقمندان را سریع جلب مینماید.

معایب رکاب انگشتر فدیوم

۱. پالادیوم فلز گران قیمتی میباشد.کوچکترین اشتباه در ذوب و ساخت آلیاژ باعث ضرر و زیان مادی رکابساز میگردد.چرا که پس از ذوب و قالبگیری نمیتوان پالایوم را با صرف هزینه کم مجددا فرآوری (گال کاری) نمود.

۲. معمولا پس از عمل ریخته گری نمونه رکاب خارج شده از قالب به نظر مطلوب میرسد در حالیکه تخلخل مخفی در زیر لایه سطحی رکاب ممکن است در پرداخت نهایی آشکار شده و تمام زحمات جواهرساز را به باد دهد.جایی که کار ساخت ظاهرا تمام شده و سازنده تمام زحمت لازم را در قلمزنی، اره کاری و ابزار نهایی، متحمل شده است.

۳. تغییر سایز رکاب فدیوم که لازمه آن دو عمل برش دادن و جوش دادن است برخلاف رکابهای نقره، به راحتی صورت نمیگیرد و رکاب فدیوم رفتار نامطلوبی در تغییر سایز و جوشکاری دارد و به همین دلیل، اساتید فن رکاب فدیوم را برخلاف رکاب نقره به صورت یک تکه و بدون هیچگونه عملیات جوشکاری میسازند.

برای سهولت شناخت رکاب فدیوم از حرف اختصاری F به عنوان نماد آلیاژ فدیوم در جواهرسازی استفاده میشود.

راه های تشخیص فدیوم از نقره چیست؟

اگر می خواهید بدانید چگونه می توان این آلیاژ را از نقره معمولی تشخیص داد، باید به نکات زیر توجه کنید:

1.    سازندگان فدیوم، حرف F انگلیسی را روی رکاب حک می‌کنند. با این روش می‌توان تشخیص داد که رکاب انگشتر، فدیوم ‌می‌باشد.

2.    نقره ای که با فدیوم ترکیب شده باشد، دیر تر سیاه می‌شود و در ساخت، نسبت به نقره معمولی سخت تر است.

3.    قیمتی بودن انگشتر یکی دیگر از نشانه های انگشتر فدیوم است. زیرا پالادیوم فلزی بسیار ارزشمند و گرانبها می‌باشد. البته درست است که این موضوع صحت دارد اما خیلی قابل استناد نیست چرا که ممکن است کلاه برداران با قیمت هایی غیر واقعی و بسیار بالا، محصولات تقلبی خود را با نام فدیوم به فروش برسانند.

 
4.    وجود عدد 925 و STERLING نشان دهنده این است که نقره بدون فلز پالادیوم است.

5.    رنگ رکاب فدیوم، درخشان تر از نقره است و این نیز یکی از روش های تشخیص فدیوم می باشد.

اساتید برجسته ساخت انگشتر فدیوم

استاد حاج محمدحسین جدی با آشنایی و تجربه بالایی که در جواهرسازی داشته آلیاژ فدیوم را نخستین بار در ایران ابداع کرده و  انگشتر با جنس فدیوم توسط ایشان وارد حرفه جواهرسازی شده است.مرحوم استاد جدی انگشترهای زیبا و بینظیری در مدلهای مختلف با آلیاژ فدیوم خلق کرده اند که در زمره آثار ارزشمند هنر اسلامی ایران زمین جاودانه شده است.

در زمینه ساخت رکاب فدیوم اساتید مطرحی اکثرا در بازار تهران و قم به کار مشغول هستند که میتوان به استاد محمد کاوه (گل افشاری)، استاد اسفندیار خسروی ، استاد محمدمحمود خانی، استاد اسماعیل امیرمحمدی (نقره سازان)، استاد هادی ابراهیمی ،استاد آصف قاسمی، استاد رسول محمدی ،استاد علی محمدی (محک)، استاد کریمی و استاد محسن حیدری به اختصار اشاره کرد.

همچنین در شهر زنجان که در سالهای اخیر به یکی از قطبهای مهم رکابسازی ایران تبدیل شده است، اساتید رکابساز نظیر استاد غلامرضا و استاد حسن رضا بیگلو، استاد حسین جعفری (صدف) ، استاد پرویز قاسمی، استاد هادی معیریان ساخته های زیبایی از رکاب فدیوم علی الخصوص در رکابهای شیخ احمد ،تک چنگ و ریزدیش عرضه کرده اند و انتظار میرود با توجه به مزایای رکاب فدیوم روز به روز به شمار علاقمندان و اساتید جواهرساز فعال در این خصوص افزوده شود و شاهد آثار بدیع و زیبای بیشتری باشیم.

منبع :بخش هایی برگرفته از پارس جواهر

انتهای پیام/