جواهرات ازبکستان با الهام از نام های فارسی

بیش از سه هزار سال است که جواهرات در ازبکستان وجود داشته است. از دیرباز مرسوم بوده که بسیاری از زیور آلات را با خواص جادویی طلسم وقف کنند. طی کاوش های باستان شناسان در سکونتگاه باستانی «دالورزنتپا» در جنوب این کشور ، پناهگاهی یافت شد که در آن اشیاء و جواهرات گرانبهایی از دوران «کوشانی ها» به وزن بیش از سی و دو کیلوگرم وسایل طلا و نقره وجود داشت که با سنگ های قیمتی تزئین شده بود.

محصولات گرانبهای استادان ازبکستان با فرم غیر معمولشان متمایز می شوند که در جزئیات و عناصر ظریف شان، یک اثر هنری واقعاً زیبا ایجاد می شود. فلز مورد علاقه برای جواهرات ازبکستان عموما نقره است؛ برخلاف استادان بخارا که برای مدت طولانی ترجیح می دادند با طلا کار کنند. جزء لاینفک هر کارگاهی، کوره مخصوصی بود با پوست بره که به صورت دستی زغال چوب را می سوزاند. طلا و نقره در کوره سفالی ذوب می شدند.

تاریخچه طلا و جواهرسازی در ازبکستان

به گزارش گلدنیوز ، نویسنده مقاله ای در وبسایت Alesouk می نویسد: صنعتگران ازبکستان برای ایجاد عناصر خاص جواهرات ، از وسیله ای خاص به شکل لوله مسی به نام «دهندم» استفاده می کردند. جواهرسازان با دمیدن از طریق لوله، فرم های لازم را به جزئیات جواهرات می دادند. صنعتگران در ساخت زنجیر و آویز برای ایجاد شیارهایی جهت محکم کردن سنگ‌های قیمتی در محصول، از انبرهای نازک تیز و برای نگه‌داشتن و کشیدن عناصر کوچک از موچین‌های نازک مخصوص استفاده می‌کردند. قسمت های اضافی را با قیچی مخصوص «کایچی» برش می دادند. میز جواهرات مانند یک آهنگر مینیاتوری با چکش ها، سندان ها، انبرها و چوبخط های زیادی پوشیده شده بود. همه جواهرسازان می دانند که چگونه فلز را تولید کنند و آن را در قالب بریزند. به همین دلیل به آنها «تمیر اوستو» نیز می گویند که به معنای استاد فلز است.

در همین رابطه بخوانید:

رشد چشمگیر صنعت طلا و جواهر ازبکستان در 5 سال گذشته

نقره سازی ازبک ها

جواهرسازانی که بیشتر با نقره کار می کردند، قبلاً «کوموش اوستو»، به معنی استاد نقره نامیده می شدند. افسار اسب‌های «خان» از نقره ساخته می‌شد. زین‌ها، عناصر غلاف و تنه‌ کمدهای محل نگهداری اسلحه با نقره پوشانده می شدند و همچنین لباس‌هایی را با آن تزئین می‌کردند. کمربندهای مردانه ساخته شده از صفحات نقره قیمت بالایی داشتند و همه نمی توانستند آن ها را بخرند. نقره به دو نوع نرم و سخت تقسیم می شد. نقره نرم صفحه نازکی بود که گرم می شد و به صورت فویل شکسته می شد. آنها روکش قطعات فولادی محصولات می شدند. نقره سخت به سمت تولید سیم رفت که بعدها جواهراتی به شکل حلقه، زنجیر و گوشواره از آن ساخته شد.

«زرگرها» که همان جواهرساز هستند، برای نقوش بر روی یک کالای نقره‌ای، از ابزار مخصوصی به شکل اسکنه در اندازه‌های مختلف استفاده می‌کردند که با چکش با نیروی خاصی به آن می‌کوبیدند. در نتیجه اثر کوچکی روی محصول حک می شد.

هر جواهرسازی دارای ترازوهای کوچکی بود که بر روی آن فلز دوز بندی شده و برای محصول وزن می شد. استاندارد وزن قبلاً یک «میسکول»- قرقره ای با اندازه مشخص- در نظر گرفته می شد،. جواهر ساز برای محافظت از هر خرده فلز گرانبها، آن مورد را به یک بلوک چوبی مخصوص می چسباند که خود بالای یک سطح صاف آهنی قرار داشت.

گوشواره های نقره ازبکی

معنای جادویی سنگ های قیمتی

به گزارش سایت طلا گلدنیوز ، جواهرسازان ازبکستان برای ساخت جواهرات از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، مروارید، فیروزه، یاقوت کبود و گارنت استفاده می کردند. مرسوم بود که این سنگ ها را آسیاب می کردند. سنگ ها همچنین دارای خواص جادویی بودند. به عنوان مثال، بازوها را با فیروزه تزئین می کردند و معتقد بودند که این سنگ خاص در جنگ به جنگجو قدرت و شجاعت می بخشد. اقوام اغلب در عروسی به دختران زیورآلات می دادند که بسیاری از آنها را تا زمان تولد اولین فرزندشان می پوشیدند. «تیلا کوش» که عروس های تاشکند، بخارا و فرغانه می پوشیدند، با تذهیب پوشیده شده بود و با خال های فیروزه ای تزئین شده بود.

در آغاز قرن بیستم، استادان بخارا شروع به ساختن «اوسما تیلا»، ابروهای طلایی، کردند که شکل ابروهایی به صورت منحنی داشت. «ششپو» نیز یکی از زیورآلات زنان بخارا است. آن از نخ های زیادی تشکیل شده است که بر روی آنها مهره های طلا، مروارید و مرجان کار شده است که با منگوله های ابریشمی کوچک زیبا از هم جدا شده اند.

در خوارزم، زیورآلات زنانه طراحی منحصر به فرد خود را دارند. به عنوان مثال، «تکیادوزی»، نوعی از کلاه های زنانه، از صفحات فلزی کوچک زیادی ساخته شده است که به همراه آویزها شکل یک کلاه ایمنی را می دهند. جواهرات ویژه برای طلسم، «تومور»، نیز با تزئین منحصر به فرد متمایز می شود. علاوه بر تزئین مینا، تومورها نیز اغلب با متون دعا پوشانده می شوند. آویزهایی به شکل اعلامیه، بشقاب مسطح و سکه که به تعداد زیاد روی نخ ها می چسباندند، بر روی روسری ها ثابت می شدند. اعتقاد بر این بود که صدای زنگی که آنها در حرکت ایجاد می کردند ارواح شیطانی را از زن دور و از او محافظت می کردند. باز هم در همان منطقه خوارزم مرسوم است که زن باردار آویزی به شکل قلب به نام «اسیک» بدهد که با علامت مخصوص «چهارچوره»، یا متقاطع تزیین شده است.

گوشواره ساخت ازبکستان با نام : شیبیرما

توجه ویژه ازبک ها به گوشواره های زنانه

توجه ویژه ای به گوشواره های زنانه در ازبکستان می شود. شهر فرغانه گوشواره های «کشکر-بولدک»، ساخته شده از طلا یا نقره، را بسیار ستایش می کند. جواهر سازان بخارا علاقه زیادی به ساخت گوشواره های «شیبیرما» دارند که شکل آنها شبیه به گلبرگ هایی است که در مرکز آن سنگ بزرگی وجود دارد که اغلب از یاقوت سرخ پوشیده شده با مروارید است. قرن ها پیش در بین زنان پوشیدن چندین گوشواره به طور همزمان یا یک گوشواره در بینی زیبا تلقی می شد.

لازم است به گوشواره «زیراکسوز» و انگشتر «اوزوکسوز» اشاره شود. ازوکسوز معمولاً روی هر انگشت، به استثنای انگشت وسط، استفاده می شد. آنها با سنگ های درخشان مانند یاقوت، مروارید و فیروزه تزئین می شدند. اغلب تزئینات به شکل یک سنگ بزرگ بود که در اطراف آن تعداد زیادی سنگ کوچک وجود داشت.

تجدید حیات سنت جواهرات عتیقه ازبکستان

از آن زمان تاکنون، چیز زیادی تغییر نکرده است. زیور آلات و روش های تزئین سنتی حفظ شده و در طراحی مدرن مورد استفاده قرار می گیرد. فقط ابزارهایی که زرگرها با آن کار خود را انجام می دهند تغییر کرده است. تسلط و اسرار کاری از استاد به شاگرد منتقل می شود.

زمانی کارگاه های زرگری وجود داشت که بسیاری از آن جواهرسازان به اعضای افتخاری اتحادیه صنعتگران به نام «هنرمند» تبدیل شده اند. کارخانه جواهرسازی «زرافشان»، همراه با کارخانه «تاشکند»، تلاش های موفقیت آمیزی برای تجدید سنت جواهرات عتیقه انجام می دهد. استادان به طور خستگی ناپذیر روی طراحی قدیمی جواهرات کار می کنند و در مراکز و فروشگاه های جواهرات می توانید به طور فزاینده ای جواهرات طلا ساخته شده به سبک قدیمی را پیدا کنید. از آنها تاریخ چند صد ساله ای دمیده می شود که صنعتگران آن را به فلز و سنگ منتقل می کنند. با نگاه کردن به همه اینها، ناخواسته شروع به این باور می کنید که هنر در دستان استادان مدرن احیا شده و زندگی جدیدی دریافت کرده است.