کیومرث شاه ایران و سلطنت طلا

_{ضرورت جستجو برای یافتن پاسخ پرسش هایی برای چرایی و چیستی رویدادهای تاریخی بیش از هر چیز معطوف به ورق زدن و کندوکاو در تاریخ است.}

به گزارش پایگاه خبری جهان طلا (گلدنیوز)،تاریخ طلا که اول بار کشف آن توسط انسان خردمند ایرانی و دوران پادشاهی ایرانیان در سرزمین و آب و خاکی پر فزون رخ داده، بیش از هر چیز نیاز به باز خوانی دارد تا تلالو و زوایای گران سنگی از آن در شرایط کنونی التیام بخش جایگاه ایران و ایرانیان شد.

سلطنت کیومرث نخستین پادشاه

حکیم فردوسی پس از یاد و نام خدا و ستایش خرد، «شاهنامه» را با داستان پادشاهی کیومرث آغاز می کند. کیومرث پس از آفرینش در کوهستان زندگی می کند و مردم نیز در غارها و شکاف کوهها و در میان سنگها زندگی می کنند، از راه شکار روزگار می گذرانند و با پلیدی ها می جنگند.

 کیومرث سی سال فرمانروایی می کند(چنین گفت که آیین تخت و کلاه/ کیومرث آورد و او بود شاه)(1) و در این سالها جانوران را رام می کند، مردم به خاطر "نیک کرداری" پیش او کرنش می کنند و بدین گونه کیش و آیین ایرانی در دوران او ریشه می دواند. 

پدید آمدن طلا درانتهای دوران پادشاهی کیومرث

 در کتاب بندهش از کتب گردآوری شده دوره ساسانی(۲)  که مهم‌ترین فصول آن مربوط به آفرینش است(۳) پیرامون "پدید آمدن طلا" به زمان مرگ کیومرث اشاره شده، طوری که هنگام مرگ او از هر کدام از اندامش فلزی پدید آمده و در این میان فلز طلا از «جان» او پدید آمده و در نظرگاه صاحبنظران از همین روست که طلا در میان مردم از اهمیت و جایگاه بالاتری به نسبت دیگر فلزات برخوردار شده است.

در بندهش آمده «چون کیومرث را بیماری برآمد، از پای سیم، از استخوان روی، از پیه آبگینه، از بازو پولاد و از جانِ رفتنی «زر» به پیدایی آمد که اکنون به سبب ارزشمندیِ زر، آن را مردمان با جان بدهند».

(۴) اینچنین و بر اساس این ماجرا، یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین و ماناترین فلزات تاریخ پدیدار گشته و گویی در قصص ایرانی وجود کیومرث(۵) نمادی از "ایران" و تن او به عنوان نشانه و تمثیلی از وطن و سرزمینمان ایران پدیدار کننده عناصری است که زمینه پیشرفت و آبادانی و تمدن را فراهم و رفاه را پیش روی این سرزمین قرار می دهد. 

جایگاه طلا در داستان نبرد روشنایی و اهریمن

"جایگاه طلا" در این داستان پر اعجاب، شاید سیر ماجرا به سوی زمینی شدن باشد، در حقیقت نقش کشف طلا و سایر فلزات و رسیدن انسان خردمند به آن گونه ای حرکت او برای ساختن جهان معنا یابد. چرا که بر اساس اندیشه آفرینش(۶) آغاز و پایان آفرینش در زمانی محدود به درازی دوازده هزار سال انجام می گیرد، طوری که از زمان بیکران جدا شده و به چهار دوره تقسیم می شود.

در سه هزاره اول عمر جهان "در حالت مینوی"(در عالمی نادیدنی و نامحسوس) سپری می گردد که "روشنی" از "تاریکی" و قلمرو " اورمزد" از قلمرو "اهریمن" جداست و خلا در میان آنهاست؛ اورمزد با دانش کامل خود از وجود اهریمن آگاه است و می داند که به جهان روشنایی تجاوز خواهد کرد و اهریمن به دلیل نادانی از وجود جهانی دیگر و همچنین از وجود اورمزد و روشنایی بی خبر است؛ اورمزد در دوران مینویی موجودات را به صورت مینوی می آفریند و اینها ابزارها یا نیروهایش در نبرد آینده او با اهریمن خواهند بود.

مبارزه دو نیروی خیر و شر در پایان هزاره اول آغاز می شود، بدین گونه که بارقه ای از نور که از مرز جهان تاریکی می گذرد، اهریمن را از وجود جهان دیگری آگاه می کند و او را به تازش به سوی آن وا می دارد، اما در برابر آفرینش اورمزدی ناتوانی خود را در می یابد و به پس رانده می شود و "ضد آفرینش" خود را آغاز می کند، یعنی در مقابله با آفریدگان اهورایی، موجودات تبهکار و دیوان گوناگون را در عالم مینوی به وجود می آورد.

در کشمکشی میان خیر و شر چون اورمزد دعای راستی را به زبان می آورد، نیروی معنوی این دعا، اهریمن را به بیهوشی سه هزار ساله فرو می برد.

در این دوران اورمزد به آفرینش گیتی می پردازد. او آسمان، آب، زمین گیاه، چارپا و در نهایت انسان را از دل زمین و خاک می آفریند(۷)؛ کیومرث طبق این نظرگاه، به عنوان پیش نمونه انسان در ایرانویچ(سرزمین اصلی ایرانیان) بوجود می آید.‌

در این سیر شگفت انگیز سرشار از جنبه های الوهی، داستان اندک اندک با رویکرد هبوط، جنبه «زندگی» در این دنیا به خود می گیرد؛ به گونه ای که اورمزد در این فراگرد، درست کردن آتش و کشاورزی را به بشر می آموزد و نخستین انسان‌هایی که پایه گذاران کار مفید و تمدن و پیشرفت هستند قد علم می کنند.

جایی که اندام‌های کیومرث هشت کانی با دارا بودن طبیعت فلز را بیرون می ریزند تا دورانی تازه آغاز شود. دورانی که دیگر انسان – فرشته از جنبه های مینوی و سرشار از نور اندک اندک فاصله گرفته و باید در مسیر دنیوی با اهریمن و دیوان و با حشرات موزی به عنوان نمادهای شر و نادانی به مبارزه تا پیروزی برخیزد.  

پانویس:

۱- شاهنامه حکیم فردوسی 

۲-بندهش به معنی «آفرینش آغازین» است.

۳-بندهش مانند اغلب کتابهای پهلوی مجموعه ای از مطالب گوناگون از منابع مختلف گردآوری شده است و از این رو نمی توان نویسنده واحدی برای آن آورد.  

۴-فرنبغ دادگی، بندهش، گزارنده: مهرداد بهار، توس ۱۳۹۰ ، ص ۸۰ 

۵-تلفظ ادبی کلمه کیومرث در پهلوی «گیو مَرد» بوده است(آرتور کریستین سن، نمونه های نخستین انسان و نخستین شهریار، چشمه، ص ۱۱)

۶-آرتور کریستین سن، نمونه های نخستین انسان، چشمه، چکیده مطالب دو مجلد

۷-آرتور کریستین سن، نمونه های نخستین انسان، چشمه، چکیده مطالب دو مجلد ص۱۲ 

انتهای پیام/