تندیس نقره ای گاو زانو زده ایلامی اوج شکوه و عظمت هنر ایران

به گزارش پایگاه خبری جهان طلا (گلدنیوز)،این بار به جای طلا، سراغ یکی از شاهکارهای بی همتای نقره ایرانی که یک تندیس است رفته ایم. اثری سحرانگیز و نمونه ای مثال زدنی از هنر ایرانی با قدمتی در حدود سه هزار سال پیش از میلاد مسیح که هر بیننده ای را مسحور تاریخ و تمدن و فرهنگ و هنر ایرانیان می نماید.

"تندیس نقره ای گاو زانو زده"، تندیس  و مجسمه ای زیبا از آثار باقی مانده از دوره نو ایلامی که محل کشف آن خوزستان و در اطراف شوش بوده است.

مجسمه فاخر و سحرانگیز سه هزار ساله

آنچه بیش از هر چیز در این مجسمه فاخر و سحرانگیز خود نمایی می کند، نگاه هنرمندانه و عجیب هنرمندان آن دوره ایرانی به جنبه های سوررئالیستیک(فراواقع گرایی وگرایش به ماورای واقعیت) در بیانگری هنری است.

به گونه ای که آنچه به لحاظ دیداری از این تندیس با ارتفاع ۱۶٫۳ سانتیمتری نمایان است، سر و دست های مجسمه که مشابهه یک گاو است و در مقابل، بدنی که به شکل انسان طراحی و اجرا شده است.

مجسمه یا تندیس این گاو ایلامی که در حال حاضر در موزه متروپولیتن نیویورک در شهر منهتن آمریکا نگهداری می شود، ساختاری با لباسی منقوش با طرح پلکانی دارد که جامی با دهانه باز  در دستش گرفته است.

نوع طراحی هنرمندانه هنرمند و جنبه دیداری این مجسمه حیرت آور، آمیختگی جالبی(1) از ویژگی‌های انسان و حیوان را به نمایش گذاشته است.

  طرحی پرجاذبه از سر و گردنی پهن و مشابه یک گاو که به شانه هایی انسانی که با ظرافت ساخته شده اند وصل شده است.

ترکیبی از نزدیکی حیوان و انسان در اندیشه های مبتنی بر طبیعت و روستا در دوران ایلامی(حیوان در نقش انسان) که نشانه ای از پاسداشت این موجود پر فایده در کنار انسان(و شاید نشان نوعی قدرت فوق طبیعی بوده که از طرف خدایان به پادشاهان اعطا می‌شده‌) بوده است.

جانوری که مورد توجه هنرمندان ایلامی قرار گرفته حیوانی بسیار مفید است که از شیر و گوشت و پوست و نیروی بدنی آن(از گاو نر برای شخم و بارکشی و...) در ادوار مختلف استفاده ‌شده است(2) و در داستان ها ادیان و آیین های ایران کهن چون داستان میترا به عنوان یکی از سمبل ها و نشانه های موجود در "آیین مهر" شناخته می شود.

جانوری متعلق به دوران رام کردن حیوانات (یادآور پادشاهی کیومرث) و جامعه‌ای که ایرانیان در آن هنوز دوران اولیه بشر متمدن و یکجا نشین را سپری می‌نموده و نیاز به رشد و گسترش فعالیتهایشان آن هم به صورت همه‌جانبه داشتند.

فلز نقره راز مانایی مجسمه ای پر جاذبه

آنچه در تحلیل شرایط ایجاد این مجسمه وصف ناپذیر می توان گفت این است که در حقیقت کیومرث پدر تاج‌دار ایرانیان کهن بدین سبب در پیشرفت فرهنگ و تمدن ایرانیان نقش بسزایی ایفا نمود که به قول فردوسی در شاهنامه، او بانی و ترویج دهنده انواع پوشیدنی، خوردنی، آموزش و پرورش بود. به عبارتی ایرانیان برخی فنون در رشته نمودن و بافتن از پشم حیوانات را مدیون وی هستند.

همچنین آنچنان که در متن ها بدان اشاره شده برخی غذاها و خوراکی‌های جدید و هنر پخت‌وپز را کیومرث به همگان عرضه نموده‌است. آن پادشاه و ایرانی بزرگ، در کنار ارائه و آموزش انواع هنرها، از چهره و سیمای پاشاه عادل "فر"  شاهنشاهی متبلور می‌شد و روز بروز کدخدایی او بر مردمش شیرین‌تر و مقبول‌تر می‌گشت.

از این رو و به نوشته بسیاری از تاریخ نگاران و اسطوره شناسان بزرگ، حیوانات و دد و دام بخصوص گاو نیز مطیع فرمان او گشتند و همه حیوانات اهلی و وحشی در کنار کیومرث آرام گرفتند یا در قلمروی او احساس خطر نمی‌کردند.

حکیم فردوسی بزرگ در شاهنامه خود و به نقل از کتب و داستانهای به جا مانده از موبدان خبر می‌هد که همه در مقابل تخت او دوتا شده عرض ادب بجا می‌آوردند حتی حیوانات نیز از این قاعده مستثنا نبودند و در برابر کدخدا کرنش می‌نمودند.

 از این روست که تندیس نقره ای، گاو زانو زده ایلامی گویی تصویری از این رخداد به جا مانده از نیاکان ما حکایت دارد که در قالب فلز نقره خود را تا قرن ها حفظ نموده است.

پانویس:

1ـ این گونه نمایش ترکیبی در دوره ایلامی قدیم معمول بوده است

2ـ نزدیک به ۱۰۵۰۰ سال پیش حدود ۸۰ راس گاو برای نخستین بار در غرب فلات ایران و مناطقی که امروزه به آناتومی و شام شهرت دارند توسط ایرانیان رام شدند. در حال حاضر و طبق تخمینی در سال ۲۰۱۱ نزدیک به ۱٫۴ میلیارد رأس گاو در جهان وجود دارد.

انتهای پیام/