روز مادر و طرح های رایج در بازار طلا

به گزارش پایگاه خبری جهان طلا ، روز مادر فرصت مغتنمی برای یادبود، گرامیداشتِ مقام، جایگاه و زحمات «مادر» است؛ «مادر»، این جواهر گرانبهای زندگی همه ما که خیلی‌ها در کشاکش ناملایمات زندگی روزمره، گاه به گاه، فراموشش می‌کنند. «مادر» این موجود وصف ناپذیر و این مروارید ارزنده و گرانمایه با همه نگرانی هایش با تمام دلواپسی ها، بی قراری ها، تشویش ها، دلشوره ها وعشق ورزی ها به فرزندانش هیچگاه آنچنان که باید نمی توان مقامش را درک یا از زحماتش قدردانی کرد. با این حال گرامیداشت مقامش در روزی بخصوص بهانه خوبی برای یادآوری مرتبه و منزلت مادر است. 

هنرمندان با هدف ماندگاری یاد و خاطره مراسم این روز هنر خود را بر روی هدایا با جنبه های گوناگون برگر فته از فنون هنری در ماندگار کردن آن کوشیده اند. طرح هایی با هنرهایی در قالب های سنتی و مدرن که هدف اصلی شان نوگرایی، زیبایی و ماندگاری است، که بررسی آنها بر روی طلا همواره دغدغه گلدنیوز برای هر چه بهتر ثبت و ضبط کردن آن است.‌ 

طرح های مبتنی بر انواع خط

خوشنویسی یا خطاطی به معنی زیبانویسی یا نوشتن همراه با خلق زیبایی است . طرح های روی طلا در بازار اغلب برگرفته از خط مشهور و دوست داشتنی و زیبای شکسته نستعلیق است، سهم خطوط ثلث، نسخ و ریحان نیز در بین خطوط ماندگار و مورد علاقه در میان هنرمندان طلاساز را بیش از دیگر خطوط است که باعث شده طلاهای ریز به متوسط از آویزهای روی زنجیر و دستبندها تا گوشواره های سبک پردازی شده با خط چشم نواز و زیباتر جلوه کنند. آنچه در چیدمان ویترین ها روی اندام و سر و صورت قرار می گیرد  به نظر می‌رسد برای درک و لذت بردن از تجربه بصری خوشنویسی طراحی شده و چیزی که باید بدانیم این است که انتخاب کار خوشنویس با آگاهی از اینکه افزون بر نگارش یک متن، سعی داشته اثری هنری با ارزش‌های زیبایی شناختی مورد نظر در ماندگاری و یاد بود اصلی ترین هدف او از خلق کردن بوده است. در برخی آثار سنگهای ریز داخل خط نستعلیق قرار داده شده تا بیانی از اهمیت واژه را برساند،      

با این همه خوشنویسی واژه مادر به جای نگارش ساده بر اساس طراحی حروف و واژه آرایی های متفاوت آراسته شده است. همچنین با عنایت به این نکته که واژه مادر از قدیم الایام روی اشیای زینتی بخصوص طلا و گوهرسنگها کار شده است و از آنجایی که هنر ساخت طلا با هنر خوشنویسی ترکیب می شود جنبه‌هایی از سنت در دل فلزی گرانبها قرار می گیرد تا نشان دهد همواره قابلیت‌های کارکردی خط روی فلز، عاملی مهم و درجه یک در انگیزه و شکل‌گیری تحول در جاذبه های بصری این واژه در ادوار مختلف بوده است. اگر چه زیبایی بصری نیز بدون شک مورد نظر خطاطی روی طلا قرار گرفته اما به‌ویژه امروزه، صنعت چاپ و گرافیک تأثیر شگرفی بر روند توسعه و تحولات خوشنویسی داشته‌است که این تحولات در استفاده از علاقمندان به سنت و خطوط سنتی موثر واقع شده و طرح های به نگارش در آمده در بازار طلا نیز در مورد مادر از این قاعده مستثنا نیست. 

طرح های مبتنی بر تایپوگرافی ‌و نقاشیخط 

 خوشنویسی ایرانی با سیر تحولات روز و با فاصله گرفتن از جنبه اصلی مصرف آن یعنی حضور در قالب کتاب و نشریات در مواجهه با نیازهای جامعه مدرن در سده های اخیر روند تازه‌ای را پس از سده ها، با قرار گرفتن در کنار فلز، سنگ، چوب و... دنبال کرد.

با نیم نگاهی به تحولات فناوری در سال‌های اخیر در ایران هنر حکاکی روی طلا نشان می دهد هر چند در دوره‌های قاجار و پهلوی این هنر زمینه‌سازی برای نوآوری متفاوتی در خط ایجاد کرد. در دوره قاجار با ظهور و روزنامه‌ها و نشریات، مصرف اصلی خوشنویسی یعنی کتابت و تکثیر آثار مکتوب به‌تدریج دچار تحول و تغییر شد. از این رو جنبه‌های خلاقه و روش‌های شخصی و شیوه‌گرایانه در خط نمود بیشتری پیدا کرد و با رواج «سیاه‌مشق»ها دوران تازه‌ای فرا رسید. پس از آن در دوره پهلوی با پدید آمدن نیازهای جدید برای جامعه همچون تجارت، تبلیغات و فناوری و همچنین مواجهه با هنر جهانی خوشنویسی نیز می‌بایست خود را با این تحولات هماهنگ می‌کرد. روند تحولات در خوشنویسی به شکل سنتی محدود نشد و هنرمندان خطاطی و نقاشی را با هم درآمیختند تا امکانات نوینی را تجربه کنند و به این کار رفته رفته عنوان نقاشیخط داده شد.

شاید بتوان گفت مکتب سقاخانه خاستگاه اصلی زیباشناسی و نوآوری معاصر در خوشنویسی خط به ویژه در دهه پنجاه بوده‌است. از آن دوران به بعد خوشنویسی با اقبال زیادی از سوی جوانان بخصوص در نزدیک کردن آن به سایر هنرها و صنایع تلاش شد آنان در عرصه‌های مختلف اعم از شیوه‌های سنتی یا تلاش برای ایجاد خلاقیت‌های نوین با همسازن سازی در صنعت به رقابت در بازار پرداختند. رشد هنر گرافیک و گستردگی نیازهای نوین جامعه، پدید آمدن کامپیوتر به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای کار گرافیک همه و همه دست به دست هم داده تا خوشنویسی در تحولی شگرف به قالب های جدیدی چون تایپوگرافی رسید. با توجه به اینکه تایپوگرافی هنری است که در آن طراح می‌کوشد با تغییر عناصر متن، مثل اندازه، فاصله حروف، شکل حروف، فاصله خطوط، پاراگراف بندی و مواردی از این دست زبان بصری برای تایپ به وجود آورد. این گونه شد که تایپوگرافی در طیف گسترده‌ای از صنایع از جمله صنایع فلزی و فلزات گرانبها وارد شده و بر زیبایی این گونه افزوده است. 

طرح های تایپوگرافی از واژه «مادر» طیف وسیع و متنوعی را در میان طرح های مورد علاقه تایپوگرافیستها شامل می شود، طرحهای مادر با در هم آمیز کردن کلمه مادر به سوی در آوردن نوعی قلب از آن عمل کرده اند، در برخی آثار ترجیح داده شده کنار قطعه ای مستطیلی از پلاک طلا فضای نامگذاری بیرون آورده شود، در پاره ای آثار واژه مادر با قلب همآغوش شده یا به صورتی طراحی شده که تشخیص آن در قلب (به عنوان مظهر عشق) امکان پذیر نیست، برخی تایپوگرافی ها بر جنبه «میمِ» مادر تاکید کرده اند، در برخی دیگر با اضافه کردن سنگها و مرواریدها درجای جای فضای اجرای واژه به قواعد بصری تایپوگرافی ها به همسانسازی با سنگ ها توجه شده است، بعضی گرافیستها ترجیح داده اند از واژه «مامان» یا mam به جای مادر استفاده و یا به استفاده از «جملات درباره مادر» بهره ببرند، برخی حروف کادر را جداسازی کرده و به ترتیب آورده اند، در گونه ای از آثار با وجودی که می دانیم تایپوگراف با خطاط و دست‌نویس کار تفاوت دارد(هر چند طراح تایپ می‌تواند از خط و دست‌نویس نیز برای تایپوگرافی بهره ببرد) اما با توجه به اینکه در بسیاری از مشاهدات در ویترین های مختلف تایپوگرافی نظاره گر قرار گرفتن انواع کارها در کنارهم برای به وجود آمدن اثر «تایپوگرافی»(حروف تایپی، حروف طراحی‌شده با دست، در کنار تصویرسازی عکس و…) هستیم تایپوگرافیست گویی به نوعی هنر اصیل ایرانی در این طرح ها دارد نزدیک می شود که بیش از هر چیز با اله مان های تصویری هم راستا است.    

طرح های مبتنی بر تصویرسازی روز مادر

تصویرسازی یا تصویرگری یکی از زیرشاخه‌های هنرهای تجسمی است و به نوعی به اثر خلاقانهٔ تصویری گفته می‌شود که القاکنندهٔ تجسمی یک مفهوم یا روایت با فرم بصری است. این مفهوم و روایت می‌تواند داستان، شعر، مقاله‌ای در روزنامه و کتاب و حتی تبلیغات تجاری، سرگرمی‌ها و اشکال و فرم‌های روی کالاها و لباس‌ها باشد.

تصویرگر روی طلا و جواهرات و سنگهای قیمتی نیز از این دست است. گونه تصویرگری مبتنی بر مشاهداتی که از تصویر «مادر» در بازار طلا و جواهر به دست آمده برگرفته از همآغوشی، بوسه و نگاه مادر به فرزند است،  تصویرسازی در این طرح ها ترجیح داده این اتفاق را روی قلب تصویرسازی کند، در یکی از این طرح ها قالب در آمده از مادر و فرزند به صورت جدا کار شده و قالب اصلی به عنوان فضای خالی بهره برداری و مورد استفاده قرار داده شده است. برخی همین موقعیت را به دادن شاخه گل از سوی فرزند در مرکز تصویر تغییر داده اند. بعضی تصویرسازان نیز با ایجاد پرسپکتیو و تغییر زاویه و کمپوزیسون، ترکیب دیداری متفاوتی خلق کرده اند، ترکیب تصویرسازی با تایپوگرافی در واژه مادر با قرار گرفتن دو بال در دو طرف این واژه برای مادرانی است که سال گذشته در کنار خانواده بودند اما امسال به فرشته های آسمانی تبدیل شده اند و تصویرگر گویا به دنبال نقاشی روایی در این تصویرسازی است. تصویرگری روی طلا در بازار این روزها تصویرگران را راویان مجسّمِی نشان داده است که با تک فریم، هدفمند بودن، کاربرد مشخص، در نظر گرفتن مخاطب و توجه به سفارش‌دهنده را عامل زیباشناسانه کارشان نشان می دهد. از این نظر بسیاری از آثار بازار کنونی مشابهات بسیاری با اقلام طلای موجود در ویترین ها که مشخصا جاذبه های طراحی گرافیک را دارد، است.