از سکه های هخامنشی تا سکه‌های عصر پهلوی

به گزارش پایگاه خبری جهان طلا (گلدنیوز)؛ با نزدیک شدن به تعطیلات عید نوروز گلدنیوز به معرفی موزه های ارزشمند و منحصر به فرد کشور می پردازد تا با معرفی مصنوعات طلا و جواهر و سکه موجود در این موزه ها علاوه بر توجه مخاطبان سایت به تاریخ و فرهنگ و تمدن پر افتخار ایران با معرفی موزه ها فرصت بهره مندی با دیدارعلاقمندان، طراحان و سازندگان طلا و جواهر را به این گنجینه های یونیک دنیا فراهم نماید.

موزه سکه تهران

مکان موزه:

موزه سکه، یکی از موزه‌های تهران است که در ساختمان مرکزی بانک سپه حوالی غرب میدان توپخانه واقع شده‌است.

زمان بازدید در اسفندماه:

شنبه لغایت چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۵

پنج شنبه از ساعت ۹ الی ۱۳ (به استثنای ایام تعطیل رسمی)

موسس موزه:

 مؤسس موزه، سپهبد فرج الله آق اولی است که در زمان مدیریت عاملی او بر این بانک۹۳ ساله و با همکاری ملکه ملک زاده بیانی شکل گرفت. در این گنجینه سکه‌های دودمان‌های گوناگون از دوران باستان تا عصر حاضر به نمایش گذاشته شده‌است و یکی از کاملترین مجموعه‌های سکه درسطح خاورمیانه ‌است.

تاریخچه موزه:

این موزه در سال ۱۳۴۲ خورشیدی و با همت تیمسار فرج‌الله آق‌اولی مدیر عامل وقت بانک سپه تأسیس شد. ملکه ملک زاده بیانی به عنوان کارشناس سکه مسوول گردآوری این مجموعه در سال‌های پیش و پس از آن بود و چیدمان و رده‌بندی سکه‌های موزه با نظارت مستقیم وی صورت پذیرفت.

دوران های تاریخی

در این موزه سکه‌های دوره‌های گوناگون تاریخ ایران به نمایش درآمده‌است. این دوره‌های تاریخی عبارت‌اند از دوران هخامنشی، مسکوکات ایران مرکزی، مسکوکات ساتراپی‌ها، مسکوکات امرای تابع هخامنشی، اسکندری، اسکندر و جانشینانش، اسپهبدان، اشکانیان (پارت ها)، الیمایی، ساسانیان، سامانیان، دوره سلطه اعراب بر ایران، امویان، عباسیان، آل‌بویه، غزنویان، سلجوقیان‌، خوارزمشاهیان، ایلخانان، تیموریان، آق قویونلو، قراقویونلو، صفویان، افشاریان، زندیان، قاجاریان، پهلوی و دوران معاصر.

شاهکارهای دوران ساسانی و صفوی

این مجموعه از نظر نمایش سکه‌های گوناگون ایران در دوره ساسانیان منحصر به فرد به‌شمار می‌رود. در مجموعه موزه سکه ردیف کامل و جامعی از انواع مسکوکات دوره صفوی نیز موجود است که ضرب شهرهای گوناگون ایران است.

دیدار با اولین سکه در جهان در موزه

در موزه سکه تهران اولین سکه حقیقی که بنا به گفته مورخان متعلق به شهر لیدی از زیرمجموعه های پادشاهی باستانی ایران در عصر آهن در غرب ایران باستان، بوده‌ است را می توان دید. قدیمی‌ترین سکه‌ جهان به‌صورت قطعه ضخیم و نامنظم الکتروم (مخلوط طلا و نقره) با شیارهای موازی بر روی آن ساخته می‌شده. اولین سکه استاندارد (کرزوئید) با طرح نیم‌تنه گاومیش و شیردر حال مقابله با یکدیگرند( از اله مان های آیین مهر) که در پشت آن نیز دو مربع فرورفته وجود دارد.

سکه های هخامنشیان در موزه سپه

در دوران کوروش به دلیل توجه او به فتوحات و آزاد کردن کشورها از ستمگری حاکمان فرصت ضرب سکه فراهم نشد حتی کمبوجیه پسر او هم نتوانست در این زمینه اقدامی بکند تا سرانجام سکه‌ها در دوران سلطنت داریوش یکم ضرب شد، وی به سروسامان دادن وضع مالی و اقتصادی کشور پرداخت و نظم را در کشور برقرار ساخت. سکه‌های دوره هخامنشیان در موزه سکه تهران، به "دریک" معروف بودند و وزن‌های متفاوتی داشتند. طرح‌های مانند نیم‌تنه شاهنشاه کمان‌به‌دست، شاه یک زانو بر زمین، کماندار پارسی ترکش بر پشت و طرح‌های دیگر روی آن‌ها دیده می‌شد. طرح و نقش‌های روی آن‌ها بسیار هنرمندانه و ظریف است.

سکه‌های اسکندر و دوران سلسله سلوکی موزه

 این سکه‌ها، ترکیب تمدن‌های ایران و یونان را نشان می‌دهد. تعدادی از سکه‌های این دوران که در موزه سکه تهران وجود دارد در کشور یونان ضرب شده و طرح و نقش‌های روی آن‌ها به مانند دوران هخامنشیان از هنر و ظرافت برخوردار است.

هنر سکه در دوران اشکانیان

این سکه‌ها ارزش تاریخی زیادی دارند و فرهنگ، هنر و تصویر پادشاهان پارتی روی این سکه‌ها دیده می‌شود. این سکه‌ها در موزه سکه تهران از جنس نقره و برنز است و اشکالی مانند خورشید، ستاره، ماه، فیل، فرمانروایان، الهه‌های یونانی، القاب پادشاهان با خط یونانی مانند (عادل، دوستدار پدر، دوستدار برادر، خودمختار، نیکوکار و دوستدار یونان) بر روی آن‌ها به‌چشم می‌خورد.

دوران ساسانیان در موزه

 علاقه فراوان به آیین زرتشت و مزدیسنا در دوران ساسانی موجب شده تا اشکالی مانند هلال ماه (آناهیتا)، پرتوی خورشید (مهر) روی سکه‌ها حک شود. در موزه سکه تهران سکه‌های این دوران را می توان دید که از جنس سرب، قلع، نقره و طلا که به آن‌ها دینار و درهم گفته می‌شد. جالب‌ترین مسکوکات موزه سکه بانک سپه، مربوط به دوران ساسانیان است.

سکه‌های خلفای اموی با 80 ضرابخانه

با حضور عرب‌ها در ایران، سکه‌های ساسانی و طلای بیزانسی مورد استفاده قرار گرفت و درهم و دینارهایی به سبک اسلامی ضرب شد. در آن دوره، ۸۰ فقره ضرابخانه وجود داشت که بسیاری از آن‌ها در ایران و بقیه در اندلس، قیروان و دمشق بودند.

۶۷ ضرابخانه تولیدکننده شاهکارهای دوران صفویان

در دوره صفویه سکه‌های بیستی، محمدی، شاهی، عباسی، لاری، اشرفی در ضرابخانه‌هایی در شهرهای لاهیجان، ابرقوه، سبزوار ضرب می‌شد و به‌طور کلی ۶۷ ضرابخانه مختلف در این دوران در کشور وجود داشت که با قتل سلطان حسین به پایان رسید. سکه های موجود در موزه سکه تهران گواه سیر این دوره های تاریخی است.

سکه‌های قاجاریه موزه

سکه‌های قاجار، از زمان حکومت آقامحمدخان ضرب شد. به دلیل اهمیت سکه‌های طلا، ضرب این سکه‌ها به ندرت و در شهرهایی مانند تهران، اصفهان، کرمان، تبریز، رشت، یزد، استرآباد، ایروان، خوی، شیراز، قزوین، کاشان و مازندران انجام می‌گرفت. در این دوران سکه با نام‌های قران، تومان، شاهی، دینار، غاز، فلوس و ریال در بازار بود. در دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه و همزمان با ماشینی شدن ضرب سکه، همه ضرابخانه‌ها تعطیل شد و تنها ضرابخانه پایتخت به فعالیت خود ادامه داد.

سکه‌های عصر پهلوی

سکه‌های عصر پهلویاز منحصر به فرد ترین سکه های موزه سپه است آثاری سرشار از هنر بی بدیل ایرانیان هنرمند که گنجینه ای ارزشمند را ایجاد کرده است. در زمان سلطنت رضا شاه، سکه‌های جدیدی از جنس طلا، نقره، مس و نیکل با نام‌های متفاوت ضرب شد. مسکوکات طلا با نام‌های پنج پهلوی، دو پهلوی، یک پهلوی، نیم پهلوی، مسکوکات نقره نیز با نام‌های ۵۰۰۰ دینار، ۲۰۰۰ دینار، ۱۰۰۰ دینار، ۵۰۰ دینار، ۵ ریال، ۲ ریال، ۱ ریال و نیم ریال، سکه‌های مسی یا نیکلی، ۱۰۰ دینار، ۵۰ دینار، ۲۵ دینار، ۱۰ دینار و پنج دینار شناخته می‌شدند. در زمان سلطنت محمدرضا شاه، سکه‌ها دوباره تغییر کردند. که این تغییرات به وضوح در موزه قابل دیدن است.

سکه‌های دوران معاصر

 مسکوکات یک ریالی، دو ریالی، ۱۰ ریالی، ۲۰ ریالی، ۵۰ ریالی، ۱۰۰ ریالی و ۲۵۰ ریالی از جنس مس، برنز و نیکل در این دوران ضرب شده و سکه‌های طلا شامل بهار آزادی، نیم بهار آزادی و ربع بهار آزادی در موزه نگهداری می شود که خود گویای دوران کنونی است.

یادبود بازی‌های المپیک و بازی‌های آسیایی تهران

در موزه سپه علاوه بر سیر تاریخی برخی از یادبودهای خارجی از جمله سکه یادبود بازی‌های المپیک مونترال کانادا و بازی‌های آسیایی تهران در سال ۱۹۷۴ میلادی نیز در این موزه هم به چشم می‌خورد.

و دیگر اشیا موزه...

از جمله اشیای جانبی در این موزه می‌توان به برخی از هدایای دریافتی از سوی بانک سپه و همچنین شاهنامه فردوسی به خط امیر تومان به همراه تفنگ وی که در غائله آذربایجان و مبارزه با روس‌ها به کار گرفته شده، نام برد.

اگر بیشتر می خواهید بدانید:

میراث ماندگار موزه بانک سپه حاصل تلاش انجمن آثار ملی

هسته اولیه تشکیل موزه بانک سپه در نیمه دوم دهه سی شمسی به کوشش فرج‌الله آق اولی مدیر عامل وقت بانک سپه با خرید مجموعه آثار از مجموعه داران و جمع‌آوری آثار اهدایی شکل گرفت و با کمک ملکزاده بیانی سکه‌شناس و برخی از اعضای انجمن آثار ملی نظیر دکتر مصطفوی شناسایی و آماده نمایش گردید در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی موزه به صورت رسمی در طبقه همکف ساختمان ادارات مرکزی بانک سپه واقع در جنوب شرقی میدان مشق تهران افتتاح شد.

نظر به اینکه ساختمان اولیه موزه پاسخگوی تمامی نیازهای موجود نبود پس از گذشت چهار دهه از فعالیت موزه بر اساس درخواست اداره کل روابط عمومی و موافقت هیئت مدیره بانک، فضایی بالغ بر یک هزار متر مربع در قالب سه سالن نمایشگاهی، کارگاه مرمت، سالن همایش، فروشگاه، مخزن و سایر فضاهای اداری به موزه اختصاص یافت و ساختمان جدید موزه در ۱۴ اسفند سال ۱۳۹۵ خورشیدی افتتاح گردید.

گالری سکه برای آشنایی اعضای رسته سکه صنف و صنعت طلا

در گالری سکه موزه بانک سپه بازدیدکننده با سیر تکامل و تحول سکه از شروع مبادلات قبل از کشف فلز، استفاده از شبه پول‌ها و حلقه‌های مبادلاتی، نخستین سکه‌های ضرب شده در آسیای صغیر تا سکه‌های معاصر ایران آشنا خواهد شد.

از ویژگی‌های بارز بخش سکه موزه بانک سپه غنای مسکوکات موجود و وجود سکه‌های نایاب و کمیاب در دوره‌های مختلف تاریخی قبل و بعد از اسلام و مسکوکات خاندان‌های محلی ایران می‌باشد.

فرزندانتان را هم به موزه ببرید

با ساخت ماکت ضرابخانه در این گالری کودکان و دانش آموزان عملاً با شیوه تولید سکه چکشی در طول تاریخ آشنا خواهند شد.

مرمت سکه ها در موزه

بیش از بیست هزار سکه در موزه بانک سپه کارشناسی و مستند نگاری شده‌اند و از این تعداد ببیش از دوازده هزار سکه در کارگاه مرمت موزه مرمت گردیده‌است. علاوه بر این موارد، کارشناسی مسکوکات مراجعین و مجموعه داران، همکاری با دانشجویان و پژوهشگران، شرکت در همایشهای علمی و تخصصی، تألیف مقالات و کتب مرتبط و عضویت در مجامع داخلی و بین‌المللی نظیر کمیته ملی موزه‌ها (ایکوم) از فعالیتهای مرتبط با این بخش از موزه می‌باشد.

گالری نقاشی موزه از سهراب سپهری تا مسعود عربشاهی

در موزه بانک سپه بیش از ۵۰ عدد تابلو از نقاشان معاصر ایران وجود دارد که در دوره پهلوی و پس از آن به منظور استفاده در قسمت‌های مختلف بانک از هنرمندان خریداری شده‌است، وجود این گنجینه نفیس نشان از درایت و همت مدیران بانک در دوره‌های مختلف به منظور قدرشناسی و پاسداشت هنر و هنرمند بوده که با خرید و حمایت از هنرمندان مانع از خروج این آثار ارزشمند از کشور گردیده‌اند.

این تابلوهای ارزشمند در سنوات اخیر با تأکید مقام محترم عامل مبنی بر حفظ و تجمیع سرمایه‌های ارزشمند بانک به مرور به موزه بانک منتقل و در موزه ثبت و مستند نگاری شدند و پس از مرمت و پاکسازی در گالری تابلوهای نقاشی به نمایش درآمدند.

در گالری نقاشی موزه تابلوهای زیبایی از نقاشان مشهور ایران نظیر سهراب سپهری، ایران درودی، رضا مافی، صادق تبریزی، ناصر اویسی، داوود امدادیان، حسین زنده رودی، محمد احصایی، حسین کاظمی، محسن سهیلی، مسعود عربشاهی، حسین محجوبی، سیراک ملکنیان و سایر نقاشان برجسته ارامنه وجود دارد که دارای ارزش مادی و معنوی بالایی هستند.

گالری بانک سپه به روایت تاریخ:

گالری سوم موزه بانک سپه با عنوان (بانک سپه به روایت تاریخ) تأکید مستقیم بر قدمت و اصالت نخستین بانک ایرانی دارد، در این بخش برای نخستین بار در کشور فضای یکی از شعب قدیمی بانک با استفاده از تندیس و دکور و وسایل و ادوات مورد استفاده در شعب قدیمی، بازسازی و بازدیدکننده را در محیط شعبه قدیمی بانک سپه قرار می‌دهد.

اسناد و تصاویر موجود در این بخش معرف قدمت و روند شکل‌گیری نخستین بانک ایرانی و تحولات ساختاری آن در طول ۹۳ سال سابقه بانک سپه است. سند حکم قشونی تأسیس بانک در سال ۱۳۰۴ شمسی، اساسنامه بانک، نمودار سازمانی و ارکان بانک سپه، دفترچه نمونه امضا، آئین‌نامه‌های استخدامی، گزارشها و نامه‌های مدیران بانک به رضا خان و سایر مقامات، شاهنامه و تفنگ تیر خورده کاظم خان شروری در جنگ‌های آذربایجان، نامه تشکر کسبه تبریز به مدیر عامل وقت بانک سپه به دلیل نقش مثبت بانک در غائله آذربایجان، نمونه چکهای قدیمی بانک، دفترچه حساب پس‌انداز شخصیتهای مشهور و عکسهایی از برگزاری مراسم مختلف در بانک سپه از آثار به نمایش درآمده در این گالری می‌باشند.

بورسیه تحصیلی GIA باز شد

 انتهای پیام/