شمارش معکوس برای پایان مذاکرات

شمارش معکوس برای پایان مذاکرات در وین پیرامون آینده توافق هسته ای ایران –که نزدیک به شش ماه نیز متوقف مانده بود- آغاز شده است.

به گزارش گلدنیوز ،  با حضور مذاکره‌کنندگان ارشد در شهر وین، از روز (دوشنبه) دور هشتم مذاکرات احیای برجام از سر گرفته شد. در شرایطی که به اذعان مذاکره‌کنندگان گفت‌وگوها وارد مرحله حساسی شده است، طرف‌های مذاکره پیشرفت در گفت‌وگوها را تائید کرده‌اند، با این حال به نظر می‌رسد برخی اختلافات در جزئیات هم‌چنان پا برجا مانده است.

پاتریک وینتور، دبیر سرویس دیپلماسی روزنامه گاردین در آستانه از سرگیری مذاکرات با انتشار یادداشتی با عنوان «بن‌بست در مذاکرات هسته‌ای با ایران همراه با ریسک خطرناکی است» با مرور آخرین شرایط حاکم بر مذاکرات، اختلافات بر جا مانده در مذاکرات را بررسی کرده است.

تنها دو هفته باقی‌ست!؟

تاکنون به طور رسمی هیچ ضرب‌الاجلی تعیین نشده است، اما به نظر می‌رسد اگر در دو هفته آتی پیشرفتی حاصل نشود، روند مذاکرات به پایان می‌رسد و خلاء خطرناکی ایجاد می‌شود.

با این حال خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) ضرب الاجل مطرح شده در رسانه ها را فضاسازی رسانه ای برای اعمال فشار بیشتر دانست.

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، روزنامه انگلیسی گاردین در بخشی از گزارش خود پیرامون مذاکرات وین نوشت: شمارش معکوس برای پایان مذاکرات ۶ ماهه در وین برای تعیین سرنوشت توافق هسته ای ایران آغاز شده است و اگر چه تاکنون بطور رسمی هیچ ضرب الاجلی برای این گفت و گوها تعیین نشده، اما  چنانچه در کمتر از دو هفته پیشرفتی حاصل نشود، روند مذاکرات به پایان می رسد و خلاء ناشی از عدم حصول توافق، خطرناک خواهد بود.

گاردین در این مطلب، اگرچه نوشته است که تا کنون هیچ ضرب الاجلی به صورت رسمی برای مذاکرات تعیین نشده است، در عین حال به یک دوره زمانی  "کمتر از دو هفته " اشاره کرده و مدعی شده است اگر در این مدت توافق حاصل نشود، تبعات عدم توافق خطرناک خواهد بود. چنین ادبیاتی از سوی این رسانه انگلیسی، هدف تحت فشار قرار دادن فضای مذاکرات و طرف های مذاکره کننده را دنبال می کند.

پیش از این برخی مقامات اروپایی و امریکایی به صراحت به موضوع زمان در مذاکرات وین اشاره کرده و بدون اشاره به اینکه سیاست های غیرمفید غربی-آمریکایی دلیل اصلی کندی روند مذاکرات تاکنون بوده است، مدعی شده اند که زمان به سرعت در حال سپری شدن است تا شاید به زعم خود، از این طریق بتوانند ایران را برای پذیرش توافقی به سود طرف های غربی تحت فشار قرار دهند. 

حمله به ترامپ

تارنمای آکسیوس پیش از این به نقل از دو منبع آگاه از برنامه‌های کاخ سفید اعلام کرده بود که با رسیدن مذاکرات وین به نقطه حیاتی و حساس، کاخ سفید قصد دارد تمرکز پیام رسانی‌های عمومی خود در هفته‌های آتی را بر روی حمله به «دونالد ترامپ» رییس جمهوری پیشین آمریکا بخاطر خروجش از توافق هسته‌ای بگذارد.

«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا علاوه بر آنکه دیپلماسی را بهترین راه در قبال ایران دانست، خروج دولت قبلی کشورش را از برجام "اشتباه فاجعه بار" خواند و اظهار داشت که ما اکنون بهای آن را پرداخت می کنیم.

وی دیروز یکشنبه در مصاحبه با شبکه "سی.بی.اس" آمریکا در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره ادعاها و اظهارات «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر اینکه زمان برای دستیابی به توافق بسیار کاهش یافته است، ادعای نزدیک شدن ایران به تولید سلاح هسته ای را مطرح کرد و مدعی شد "در این مورد دو مساله می توان مطرح کرد؛ اول اینکه سیاست ما مشخص است، ما مصمم هستیم از دستیابی ایران به سلاح هسته ای جلوگیری کنیم و دوم اینکه ما معتقد هستیم دیپلماسی بهترین راه برای انجام این کار است."

 سالیوان افزود: «همانگونه که وزیر امور خارجه آمریکا  نیز اعلام کرده زمان کم است و من در اواخر ماه گذشته در اسرائیل بودم تا در صورت پیش نرفتن دیپلماسی، هماهنگی لازم را انجام دهم».

بلینکن ضمن ارائه یک چارچوب زمانی مشابه، گفته بود که باتوجه به پیشرفت‌ها در برنامه هسته‌ای ایران، از جمله سطح ۶۰ درصدی غنی‌سازی اورانیوم، پیشرفت سریع‌تری لازم است.

ادبیات مشابه چین و روسیه

از سوی دیگر، «وانگ کوان» مذاکره کننده ارشد چین هفته گذشته اظهار کرد که دیپلمات‌های ایرانی ایده‌های تازه و مفصلی را در گفت‌وگوها ارائه می‌کنند. او در ادامه این اظهار نظر عنوان کرد که مذاکرات در وضعیت مناسبی قرار دارد و گفت‌وگوها در مسیر دست یابی به توافق نهایی، در کوتاه‌ترین زمان حرکت می‌کند.

در همین چارچوب، روسیه نیز با ادبیات مشابهی روند گفت‌وها را رو به جلو توصیف کرده و تاکید دارد که پیشرفت‌های حاصل شده مشهود است و همگان به این مساله اذعان دارند. «میخائیل اولیانوف» مذاکره کننده روسیه حاضر در گفت‌وگوهای وین که پیش از آغاز دور هفتم مذاکرات وزن مشکلات و تعداد موارد اختلافی را مانعی جدی در مسیر دست یابی به توافق ارزیابی می‌کرد، این روزها معتقد است که حصول توافق در عرض هفته‌های آینده امکان پذیر است.

خوش بینی اروپا

«جوسپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز شنبه از رسیدن به یک توافق هسته‌ای ایران ظرف چند هفته آینده ابراز خوش بینی کرد. وی پس از نشست غیررسمی وزرای خارجه اتحادیه اروپا در شهر برست فرانسه به خبرنگاران گفت: «از کریسمس فضای بهتری بر مذاکرات حاکم شده است. من پیش از این به (مذاکرات) بدبین بودم اما اکنون فکر می‌کنم می‌توانیم به توافق برسیم». 

وی افزود که در چند هفته آینده، امیدوارم بتوانم همه را از نتایج نهایی یک توافق مطلع کنم. امیدوارم بتوانیم به توافق دست یابیم.

۴ موضوع مورد اختلاف

مصاحبه‌ها و اظهارات مقامات ایرانی در داخل کشور، حاکی از وجود نقاط اختلاف مشخص است.

نخست، در مورد لغو تحریم‌ها، اختلافات بر سر نحوه طبقه‌بندی پا بر جاست: این‌که آیا مشخصا یک تحریم به توافق هسته‌ای مربوط می‌شود، و بنابراین اکنون باید لغو شود و یا به موضوعات غیرهسته‌ای مرتبط است که ایالات متحده و دیگران می‌گویند باید به قوت خود باقی بماند.

موضوع دوم مربوط به تضمین‌هایی است که ایران به دنبال آن  است تا مطمئن شود ایالات متحده بار دیگر خروج ترامپ از توافق را تکرار نخواهد کرد. در حال حاضر ایالات متحده نمی‌تواند یک معاهده قانونی الزام‌آوری را ارائه کند زیرا سنا هرگز با آن موافقت نخواهد کرد. پرایس گفته هیچ تضمینی در دیپلماسی و امور بین‌الملل وجود ندارد. ما تنها می‌توانیم از جانب دولت کنونی صحبت کنیم و این دولت در این زمینه کاملا جدی است تا به پایبندی کامل به برجام بازگردد و تا زمانی که ایران همین کار را انجام دهد، ما از برجام پیروی خواهیم کرد.

شاید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در این زمینه اطمینانی حداقلی را برای ایران فراهم آورد، اما به سختی برای طرفین الزام‌آور خواهد بود. تهران خواهان تعهداتی الزام‌آور مبنی بر این است که اگر ایالات متحده از توافق خارج شود، اتحادیه اروپا با تزریق پول نقد واقعی به مکانیسم تجاری ناموفق اینستکس که توسط اتحادیه اروپا برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده طراحی شده، اقدامات بیش‌تری برای سرپیچی از تحریم‌های ثانویه ایالات متحده انجام دهد.

موضوع سوم راستی‌آزمایی است. اینکه ایران با چه معیارهایی می‌تواند تأیید کند که تحریم‌ها در واقعیت و نه فقط روی کاغذ لغو شده‌اند، و در نتیجه باید غنی‌سازی اورانیوم را در سطوح خلوصی که طبق توافق مجاز است متوقف کند؟ صحبت‌هایی مبنی بر اینکه ایالات متحده معتقد است لغو تحریم‌ها را می‌توان در ۴۸ ساعت تأیید کرد، وجود دارد، اما ایران خواهان یک روند طولانی‌تر با معیار مشخص است.

موضوع نهایی پیشرفت دانش هسته‌ای ایران است. اینکه چگونه می‌توان با دانش فنی از جمله سانتریفیوژهای پیشرفته و مقادیر زیادی اورانیوم غنی‌شده که ایران در دوره پایان تعهدات خود به برجام به دست آورده است، توافقی را برقرار کرد.

دور هشتم مذاکرات رفع تحریم‌ها از ۶ آذر ۱۴۰۰ آغاز شده و گفت‌وگوها به اذعان هیات‌های مذاکره کننده پیشرفت‌هایی کرده است.

ایران و ایالات متحده از طریق متن مکتوب غیررسمی، نظرات خود را در موضوعات چهارگانه رفع تحریم‌ها، اطمینان از رفع موثر تحریم‌ها، تعهدات هسته‌ای و راستی آزمایی ارائه کرده و هیات‌ها در حال بررسی این متون هستند.

انتهای پیام/