زیرساخت ها برای تولید گوهرسنگ های مصنوعی

تفاوت بین گوهرسنگ های مصنوعی و طبیعی

دکتر حدیث صادقی متخصص گوهرشناسی و جواهرشناسی به پایگاه خبری تحلیلی گلد نیوز گفت: گوهرهای سنتتیک (مصنوعی) در واقع همان گوهرهای طبیعی با همان خواص فیزیکی، ترکیب شیمیایی و ساختمان اتمی، مثل سنگ های طبیعی هستند که به جای رشد در طبیعت در یک محیط آزمایشگاهی کنترل شده و به دست بشر ساخته می شود.

صادقی گفت: برای ساخت این گوهرسنگ های مصنوعی روش ها و فرآیندهای مختلفی وجود دارد منظور از فرآیندها، رشد بلور است. مجموعه ای که از کنترل‌های تغییر فاز در مذاب‌های مختلف در حول نقطة تعادلی انجماد و محصول نهایی این فرآیند جسم جامد با ساختار منظم بلوری است. یعنی در واقع شرایط مورد نیاز برای رشد یک گوهر در یک محیط آزمایشگاهی شبیه سازی می شود. از جمله این روش ها می توان به روش های رشد بلور مبتنی بر پایه مذاب و محلول را معرفی کرد که هر کدام زیر بخش های مختلفی دارند.

تولید سنگ های مصنوعی در کشورهای دیگر

نایب رئیس انجمن صنفی گوهرسنگ ها می گوید: تقریبا همه موسسات گوهرشناسی و دانشگاهی معتبر دنیا روی موضوعات رشد بلور کار می کنند اما در حالی که علم گوهرشناسی در ایران هزاران سال قدمت دارد و دانشنمدانی همچون ابوریحان بیرونی و خواجه نصیرالدین طوسی و... پایه گذاران این علم بودند؛ متاسفانه در ایران توجه خاصی به این حوزه نشده و در حال حاضر ایران در بازار تجارت گوهرسنگ ها به عنوان وارد کننده گوهرهای مصنوعی فعالیت دارد.

او بیان می کند: با توجه به کاربرد زیاد گوهرسنگ های مصنوعی در صنایع مختلف ازجمله صنایع پزشکی، لیزر و اپتیک، جواهرات و...، به دلیل گران قیمت بودن و عدم دسترسی انبوه به گوهرسنگ های طبیعی، کسانی که در این حوزه مشغول به فعالیت هستند به فکر تکنیک ها و روش های جدید ساخت گوهرسنگ ها هستند.

دلیل تولید نشدن این گوهرسنگ ها در ایران

بازار رو به رشدِ گوهرها و صنعت جواهرات؛ ضرورت ساخت، بهسازی و رشد بلور‌های قیمتی با استفاده از روش‌های جدید را گوشزد می‌کند. پیشرفت تکنیک‌های جدید از دهه پنجاه میلادی به بعد با استفاده از گوهر‌های مصنوعی در صنعت و جواهر سازی مورد توجه محققین و صنعت‌گران قرار گرفته است. مطالعاتی که تاکنون در ایران در این زمینه انجام شده است در حیطه علم فیزیک، شیمی و کانی‌های سیلیکاته به خصوص زئولیت، رس‌ها، کوارتز و... بوده که بیشتر جنبه تولید آزمایشگاهی داشته و توجه خاصی به بحث‌های ژئوشیمی، پتروگرافی، پترولوژی و گوهرشناسی صورت نگرفته است.

اینجانب در رساله دکتری با کمک اساتید زمین شناسی، شیمی، فیزیک بر روی رشد بلور های گونه کروندوم سنتتیک و تاثیر عناصر رنگ زای فلزی در به وجود آمدن انواع مختلف گوهری، گونه های (یاقوت و انواع سافایر ) به صورت تخصصی فعالیت کردیم و توانستیم برای اولین بار در ایران نمونه هایی در حد تولید آزمایشگاهی و گوهری از این گونه را تولید کنیم.

در موسسه گوهرشناسی تحسین بر روی فرآیندهای رشد بلور و بهسازی گوهرسنگ ها به صورت تخصصی و گوهرشناسی به نتایج خوبی رسیدیم. برای تولید انبوه این گوهرسنگ ها نیاز به شرایط زیرساختی، آزمایشگاهی و حمایت سازمان های زیر ربط، حمایت از شرکت های دانش بنیان و استارت اپ و واردات تجهیزات مربوطه دارد.

واردات ساخت دستگاه های گوهرسنگ های مصنوعی

صادقی در ادامه می گوید: ساخت این گوهرسنگ ها نیازمند مطالعات و تحقیقات تخصصی در مورد روش های نوین رشد بلور، ساخت یا واردات این دستگاه ها و یا واردات بخش هایی از اجزا این رآکتورها می باشد که در حال حاضر با توجه به تحریم ها به پیشرفت چشمگیری در این مورد نرسیده ایم.

نحوه تشخیص گوهرسنگ های طبیعی و مصنوعی

مدیر موسسه گوهرشناسی تحسین می گوید: برای تشخیص سنگ های طبیعی و مصنوعی نیاز به تخصص علمی است. سنگ های مصنوعی از نظر خواص فیزیکی، شیمیایی و ظاهری دارای خصوصیات گوهرسنگ های طبیعی هستند اما تفاوت های خاصی دارند که در محیط های آزمایشگاهی گوهر شناسی با دستگاه های گوهرشناسی با مطالعات بافت شناسی و اینکلوژن های مربوطه و دیگر خصوصیات قابل شناسایی هستند.

زیبایی ظاهری گوهرسنگ های طبیعی و مصنوعی

صادقی اظهار داشت: به دلیل اینکه گوهرهای مصنوعی در محیط آزمایشگاهی کنترل شده و تحت نظر هستند اکثرا از نظر ظاهری بسیار خوش رنگ و شفاف و با کیفیت محسوب می شوند اما گوهرهای طبیعی به دلیل اینکه در طبیعت تشکیل می شود، عوامل طبیعی بر روی آنها تاثیر می گذارند لذا خیلی شفاف و پاک نیستند. سنگ هایی هم که بسیار شفاف و پاک باشند، کمیاب و بسیار گران قیمت هستند.

نحوه بهسازی در سنگ ها

وی ادامه می دهد: روش های مختلف بهسازی برای گوهرسنگ ها وجود دارد. برای مثال گوهرهایی که در حالت طبیعی ترک خورده یا کیفیت شان پایین است و کیفیت رنگشان خوب نیست را می توان با روش های بهسازی ارتقا داد و این موارد را نسبتا برطرف کرد یعنی کیفیت رنگ را با حرارت و روش های دیگر بالا برد یا ترک های گوهرها را پر کرد که این بهسازی ها توسط متخصصان گوهرشناسی و دستگاه های گوهرشناسی قابل تشخیص هستند.  

نکته پایانی

او در پایان می گوید هر شناسنامه ای، معتبر و با اصالت نیست موسسات معتبر جهانی خارجی مثل GIA،GRS، HRD و... معتبر هستند. همچنین موسسات معتبری در ایران مانند موسسه گوهرشناسی تحسین (برند GIT) و موسسه گوهرشناسی کیپا زیر نظر شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی ریاست جمهوری، دانشگاه خوارزمی هستند که توسط متخصصین گوهرشناسی برای گوهرسنگ ها و شهاب سنگ ها شناسنامه صادر می کنند، معتبر و با اصالت می باشند.

از آنجایی که اخذ شناسنامه خارجی معتبر به دلیل پرداخت هزینه های آنالیز دلاری، زمان بر بودن، تحریم ها به سختی انجام می پذیرد، می توان از موسسات معتبر علمی و دانشگاهی داخلی برای تشخیص و صدورشناسنامه گوهرها استفاده و همچنین از خروج ارز از کشور جلوگیری نمود.

انتهای پیام/