نقش طلا در اقتصاد ایران

به گزارش سایت طلا گلدنیوز،طلا در کنار نفت یکی از محصولات استراتژیک در بازارهای بین المللی است. در این میان، طلا به دلیل ارزش ذاتی، فساد ناپذیر، برخورداری از محبوبیت، نقدینگی بالا و هزینه های پایین نگهداری از اهمیت بالایی برخوردار است. قیمت طلا تحت تاثیر نیروهای عرضه و تقاضای بازار است. اما از آنجایی که طلا جزو کالاهای حساس و استراتژیک است، عوامل زیادی بر عرضه و تقاضا و در نتیجه قیمت آن تأثیر می گذارد. مهم ترین عوامل تأثیرگذار، تغییرات در ذخایر دلار و ارز، نرخ بهره، قیمت جهانی نفت و تورم جهانی است.

عمدتاً دارایی ها به دارایی های جاری شامل نقد، ارز و سکه طلا، دارایی های ثابت شامل زمین، ساختمان و مسکن، سرمایه گذاری های بلندمدت شامل اوراق قرضه، سهام و سپرده بلندمدت و در نهایت دارایی های نامشهود شامل حق ثبت اختراع و سرقفلی طبقه بندی می شوند. عمده‌ترین دارایی‌هایی که خانوارها در سبد خود نگهداری می‌کنند، سکه طلا، صرافی‌های مختلف، سهام و مسکن است. در فرهنگ خانوار ایرانی، طلا همیشه پشتوانه مالی خوبی محسوب می شود. دلیل این امر را می توان به نقدینگی طلا و ارزش ذاتی آن نسبت داد. از این رو، دولت ها با برنامه ریزی و استفاده از سیاست های معین سعی در یافتن راه حل هایی برای مدیریت قیمت دارایی های موجود در سبد خانوار دارند.

چرا طلا پشتوانه پول است؟

در حال حاضر نقش طلا در اقتصاد جهان بسیار حیاتی و تعیین کننده است زیرا هر کشوری برای چاپ پول به شمش طلا نیاز دارد. در حقیقت به مقدار اسکناس‌های چاپ شده باید شمش طلا در کشور ذخیره‌سازی شود. معمولا این فرایند توسط بانک مرکزی هر کشور انجام می‌شود. به دلایل زیر، طلا به عنوان پشتوانه پول محسوب می‌شود:

ارزش ثابت:

طلا از زمان‌های قدیم به عنوان یک منبع ارزش ثابت و پایدار شناخته شده است. به دلیل وجود محدودیت در تولید طلا و نداشتن قابلیت چاپ یا تولید بیش از حد، ارزش طلا تحت تأثیر تورم و نوسانات ارزش پول‌های کاغذی کمتر است.

قابلیت تبدیل به پول:

طلا به عنوان یک منبع ارزش قابل تبدیل به پول در هر زمان و مکان شناخته می‌شود. افراد و سازمان‌ها می‌توانند طلا را به راحتی خرید و فروش کنند و از آن به عنوان پول استفاده کنند.

اعتبار و مقبولیت جهانی:

طلا به عنوان یک پشتوانه ارزی با اعتبار جهانی شناخته می‌شود. بسیاری از کشورها و بانک‌ها طلا را به عنوان یک رزرو ارزی استراتژیک در انبارهای خود نگهداری می‌کنند که این باعث افزایش قابلیت قبولیت و اعتبار طلا به عنوان پشتوانه پول در جهان می‌شود.

مقاومت در برابر تورم:

طلا از تورم و نوسانات ارزش پول‌های کاغذی تحت تأثیر کمتری قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، ارزش طلا در طول زمان نسبت به ارزش پول‌های کاغذی ثابت‌تر است که این ویژگی آن را به یک پشتوانه پول قوی تبدیل کرده است.

استفاده در تجارت بین‌المللی:

طلا به عنوان یک پشتوانه ارزی بسیار ارزشمند در تجارت بین‌المللی شناخته می‌شود. بسیاری از کشورها برای تضمین پرداخت‌های بین‌المللی و اعتبار خود از طلا به عنوان رزرو ارزی استفاده می‌کنند.

با توجه به این ویژگی‌ها، طلا به عنوان یک پشتوانه پول مهم و ارزشمند در اقتصاد جهان شناخته می‌شود.

کاربرد‌های طلا در اقتصاد جهانی

نقش طلا در اقتصاد جهان به عنوان یکی از انواع سرمایه‌گذاری و همچنین به عنوان یک پشتوانه ارزی بسیار مهم است.

سرمایه‌گذاری:

طلا به عنوان یک سرمایه‌گذاری محبوب برای افراد و سرمایه‌گذاران استفاده می‌شود. زیرا طلا از تورم و نوسانات ارزش پول‌های کاغذی تحت تأثیر کمتری قرار می‌گیرد و به عنوان یک منبع ارزش ثابت شناخته می‌شود.

پشتوانه ارزی:

طلا به عنوان یک پشتوانه ارزی برای ارزها و پول‌های مختلف در جهان استفاده می‌شود. بسیاری از کشورها طلا را به عنوان یک رزرو ارزی در انبارهای خود نگهداری می‌کنند تا در مواقع بحرانی و نوسانات بازار ارز، به آن روی آورند. هم‌چنین از این فلز، برای تولید ارز دیجیتال با پشتوانه طلا نیز استفاده می‌شود.

زینت و جواهرات:

طلا به عنوان یک نماد زیبایی، ثروت و استحکام نیز شناخته می‌شود. بسیاری از افراد طلا را به عنوان زینت و جواهرات استفاده می‌کنند که باعث تقاضای بالای آن در بازار جهانی شده است.

تاریخچه طلا به عنوان ارز مبادلاتی

نقش طلا در اقتصاد جهان از سال‌ها پیش شروع شد. طراحی و ساخت سکه‌ها بدین منظور صورت گرفت که که پولی رایج و مورد قبول بخشی زیادی از جامعه وارد چرخه اقتصاد شود. اولین سکه‌های کشف شده به ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح مربوط می‌شوند. در قدیم برای بازرگانی و تجارت از سکه‌های فلزی برای تبادل ارزش استفاده می‌شد. با توجه به محدودیت‌هایی مثل کمبود فضا، عدم امکان حمل و نقل اجسام بزرگ، نبود ارتباطات جهانی و … طلا به عنوان یک دارایی باارزش در بین تمام جوامع پذیرفته شده بود. از طرفی امکان سنجش طلا و تشخیص اصلی یا تقلبی بودن سکه کار سختی نبود. بنابراین در تمامی مناطق امکان تبادل سکه‌های طلا میسر بود.

اولین سکه طلا کشف شده به دستور کرزوس (Croesus) پادشاه سابق منطقه لیدیه (ترکیه فعلی) ساخته شده است. با گسترش طلا در سطح اروپا، این دارایی به عنوان یک ارزش مشترک مورد قبول همه واقع شد. در کنار طلا، نقره نیز توانست جایگاه خوبی را در بین حکومت‌های مختلف برای خود دست و پا کند.

چالش‌های طلا در اثر تحولات اقتصادی

سال‌ها گذشت تا بشر به فکر تعویض ارزهای مبادلاتی افتاد. با وجود مقبولیت جهانی و حمل و نقل کم‌دردسر سکه‌های طلا اما مشکلات و چالش‌هایی وجود داشت که می‌بایست برای آن‌ها راهکاری اندیشیده می‌شد. سکه‌های طلا به راحتی گم شده و نسبت به وزن سکه ارزش‌گذاری می‌شدند. در نتیجه وزن‌کشی آن‌ها به ابزاری نیاز داشت. علاوه بر این رقابتی بین طلا و نقره شکل گرفته بود. آسیایی‌های نقره را ارز مرجع می‌دانستند و اروپایی برای طلا جایگاه ویژه‌ای قائل بودند. بنابراین زمان آن رسیده بود تا اسکناس‌ها اختراع شوند و دارایی‌ها شکل جدید به خود بگیرند.

پس از به وجود آمدن بانک‌ها، نقش طلا در اقتصاد جهان بیشتر شد. طلا می‌توانست یک دارایی تضمین‌کننده باشد. با شکل گیری بانک‌ها و طراحی خدمات بانکی، مشکلاتی جدید به وجود آمد. برخی از بانک‌ها که تسهیلاتی را در ازای دریافت طلا به عنوان دارایی تضمین‌کننده به مردم ارائه می‌کردند، شروع به اعطای افسارگسیخته وام کردند. در حقیقت بانک بیش از آن که طلا به عنوان ذخیره داشته باشد، وام‌هایی به افراد مختلف تخصیص دادند که باعث به هم ریختن توازن مالی شد. بانک‌ها به دنبال کسب سود بیشتر بودند اما این کار نزدیک بود به فروپاشی اقتصادی اروپا ختم شود. در نهایت دولت‌ها به فکر وضع قوانینی افتادند تا توازن مالی بین ذخایر طلا در بانک و تسهیلات ارائه شده به وجود آید.

تاریخچه ارتباط طلا و ارز‌های هر کشور

پس از آن که هر کشوری ارز داخلی خودش را طراحی کرد و سکه‌های طلا نقش کمتری در معاملات بین‌المللی داشتند، باید استانداردی برای ارزش‌گذاری ارزهای داخلی نسبت به یکدیگر به وجود می‌آمد. طلا همچنان به عنوان یک دارایی مقبول در سراسر جهان شناخته می‌شد. بهترین راه برای رسیدن به یک توافق جهانی، استفاده از طلا برای تعیین ارزش هر ارز داخلی بود. بنابراین دولت‌ها ارزش پول داخلی کشور را با توجه به قیمت طلا تعیین کردند.

بریتانیا اولین دولتی بود که استاندارد طلا را به عنوان یک الگو به دنیا معرفی کرد. بدین ترتیب ارز داخلی هر کشور قابل معاوضه با طلا بود. همچنین ارزهای داخلی کشورهایی که این الگو را پذیرفته بودند، نسبت به یکدیگر نیز ارزش مشخصی داشت. کارآمدی این روش باعث شد تا سایر کشورهای نیز به مرور به جمع حامیان طلا اضافه شوند و پشتوانه ارز ملی خود را طلا قرار دهند. آلمان جزو اولین متحدان بریتانیا در این موضوع بود. امروزه اکثر کشورهای دنیا این موضوع را پذیرفته‌اند. تنها برخی از کشورهای آمریکای جنوبی که منابع فراوانی از نقره داشته و دولت چین استانداردهای خاص خود را برای تعیین قیمت ارز داخلی دارند.

ارتباط قیمت دلار و طلا

در تحولات اقتصادی یک کشور و نوسان‌های قیمت، در واقع موجودی طلا دچار تغییر می‌شود. برای مثال وقتی قیمت دلار در ایران افزایش پیدا می‌کند بدین معنا است که ارزش پول ملی کمتر شده است. این موضوع بیانگر کاهش طلای ذخیره شده خواهد بود. در این زمان کشور باید از کاهش قیمت‌ها و صادرات آن‌ها به سایر کشورها، ذخایر مالی جذب کرده و به تبع آن حجم طلای خود را افزایش دهد تا چرخه اقتصاد به روند طبیعی خود برگردد.

تاثیر طلا بر سایر بازارها

بازار طلا هم‌اکنون یکی از مهمترین بازارهای جهانی محسوب می‌شود. با وجود نفت، بورس، ارزهای دیجیتال، دیگر فلزات گران‌بها و سایر دارایی‌های ارزشمند، طلا همچنان ارزشمندترین سرمایه مالی به حساب می‌آید. بازار طلا با سایر بازارها همبستگی معکوسی دارد. برای مثال بازار نفت و طلا معمولا در خلاف جهت هم حرکت می‌کنند و با افزایش بهای نفت، طلا دچار کاهش قیمت می‌شود. بورس جهانی و طلا نیز اغلب نوسان‌های مشابهی ندارند. به طور کل وقتی سرمایه مردم جذب یک بازار خاص می‌شود، احتمالا در سایر بازارها شاهد کاهش ارزش باشیم. البته شرایط خاص اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … نیز می‌تواند بازارهای مختلف را همسو کند. این روزها طلا به عنوان یک دارایی مطمئن شناخته شده و برای گریز از نوسان‌های خطرناک سایر بازارها، یک پناهگاه مناسب محسوب می‌شود.

شاید طلا مهمترین کلیدواژه اقتصاد جهان است. سرمایه‌های بسیار مختلفی در طول قرن‌های گذشته به وجود آمده‌اند اما هیچکدام با طلا قابل مقایسه نیستند. قدمت، زیبایی، ماندگاری، مقبولیت، کمیاب بودن، شهرت و بسیاری از صفات برتر طلا در هیچ یک از دارایی‌های دیگر یافت نمی‌شود. امروزه از ارزهای دیجیتال به عنوان جدی‌ترین رقیب طلا برای کسب جایگاه نخست دارایی‌های ارزشمند یاد می‌شود اما به نظر نمی‌رسد این رویداد تاریخی به این زودی‌ها اتفاق بیفتد.

نقش طلا در اقتصاد جهان به عنوان اصلی‌ترین پشتوانه پول هر کشوری است و دسترسی به منابع بیشتر می‌تواند پویایی و رشد را به بازارهای مالی هر کشوری هدیه کند. پس از جنگ‌هایی که در تاریخ برای خاک، نفت و استعمار رخ داد، شاید جنگ‌های بزرگ بعدی بر سر شمش‌های طلا باشد.

ایران با هفت کشور عراق، آذربایجان، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و مهمتر از همه ترکیه همسایه است که 499 کیلومتر مرز با ایران دارد. در سراسر خلیج فارس، ایران همچنین با دبی روبرو است، مجرای معروف بارها و جواهرات به کشورهای خاورمیانه.

بزرگی و رشد بازار طلای ایران را می توان در چارچوب عوامل اقتصادی حمایتی نیز بررسی کرد. طی سه سال گذشته، رشد رسمی تولید ناخالص داخلی بین 5 تا 7 درصد بوده است. تورم سالانه بین 14 تا 17 درصد بوده است. ارزش ریال بر اساس دلار آمریکا 25 درصد کاهش یافته است.

اقتصاد سیاه قابل توجه است. و قابل درک است که احساس ناامنی ملی زیادی وجود دارد. همانطور که توسط ایرانیان تاکید شده است، فرصت های محدودی نیز برای سرمایه گذاری وجوه مازاد یا پس انداز در خارج از "زمین و طلا" وجود دارد.

قدمت طلا در ایران

طلا بیش از 5000 سال است که بخشی از فرهنگ ایران بوده است. در دوره امپراتوری ایران باستان (550-330 قبل از میلاد)، پایتخت شرقی آن، تخت جمشید (ویرانه‌ها در نزدیکی شیراز است) به عنوان «ثروتمندترین شهر زیر آسمان» شهرت داشت.

هنگامی که شهر توسط اسکندر مقدونی در سال 330 قبل از میلاد غارت شد، تاریخ شفاهی ثبت کرد که او از 7000 حیوان باری استفاده کرد تا 120000 تالنت معروف (حدود 300 تن)* زیورآلات و جواهرات نفیس طلای ایرانی، شمش ها و سکه های داریک را با خود برد. * طبق گزارش موزه ملی ایران، خلوص طلای طلای ساخته شده در آن زمان به طور معمول حدود 90 درصد بود.

جواهرات طلا

اندازه بازار طلا و جواهر در تعداد فروشگاه های خرده فروشی جواهرات منعکس می شود. بر اساس یک نظرسنجی (که توسط سازمان توسعه تجارت ایران در هر یک از 30 استان ایران در سال 2005 به عنوان بخشی از مطالعه GIR انجام شد)، حداقل 15500 فروشگاه وجود دارد. به گفته واحدهای تجاری، این تعداد در پنج سال گذشته حدود 20 درصد افزایش یافته است، به ویژه در بخش عمده شهرها می توان اشاره کرد که برآورد محافظه کارانه GIR از مصرف جواهرات در سال 2004 نشان دهنده میانگین فروش در هر فروشگاه خرده فروشی در هر روز کاری تنها 30 گرم است.

انتهای پیام/