چطور سنگ های قیمتی را اصلاح کنیم؟

گروه بین الملل پایگاه خبری جهان طلا (گلدنیوز) : در دو بخش گذشته از مقاله «معرفی انواع فرآوری روی سنگ های قیمتی » از وبسایت موسسه گوهرشناسی آمریکا چندین روش اصلاح سنگ­های قیمتی ذکر شد که اینک در بخش سوم و پایانی به روش های دیگر (تلقیح، پرتوافکنی، حفاری لیزری و انتشار شبکه ای) می پردازیم.

تلقیح (Impregnation)

- سطح یک سنگ قیمتی متخلخل با پلیمر، موم یا پلاستیک تلقیح می شود تا دوام بیشتری بیابد و ظاهر آن بهبود پیدا کند. رایج ترین سنگ های قیمتی تلقیح شده با موم یا پلاستیک مات هستند و شامل فیروزه، لاجورد، یشم، نفریت، آمازونیت، رودوکروزیت و سرپانتین می شوند.

1. عوامل موثر در دوام - بسیاری ازتلقیح ها عمیق هستند و به دلیل نقطه ذوب پلاستیک و موم، می‌توانند در معرض آسیب حرارتی باشند. تلقیح با پلاستیک در مواد سنگ های قیمتی مانند فیروزه تا زمانی که در معرض حرارت یا مواد شیمیایی قرار نگیرد بادوام تلقی می شوند.
2. قابلیت تشخیص - در بیشتر موارد یک گوهرشناس واجد شرایط می تواند به راحتی اصلاح سنگ را شناسایی کند.
3. این مورد اغلب در این صنعت مشاهده می شود.
4. الزامات مراقبت ویژه - باید مراقب بود که سنگ های قیمتی با مواد آغشته به موم یا پلاستیک در معرض حرارت قرار نگیرند، انگار با مشعل جواهرساز مواجه می شوند، زیرا احتمالاً مواد آسیب می بیند.

پرتوافکنی (Irradiation)

- قرار گرفتن یک گوهر در معرض یک منبع مصنوعی تشعشع برای تغییر رنگ آن. گاهی اوقات برای تغییر رنگ بیشتر، عملیات حرارتی پس از آن انجام می شود. این مرحله دوم همچنین به عنوان «اصلاح ترکیبی» شناخته می شود.

1. رایج ترین گوهرهای پرتودهی شده عبارتند از الماس، کوراندوم، توپاز، مروارید، کوارتز و سنگ های دیگر.
2. عوامل موثر در دوام - رنگ برخی از جواهرات پرتودهی شده با قرار گرفتن در معرض نور قوی محو می شود. توپاز آبی، الماس و کوارتز تا زمانی که در معرض دمای بالا قرار نگیرند رنگ‌های بسیار پایداری دارند (این امر به ویژه در مورد الماس‌های رنگی پرتودهی شده صدق می‌کند، که اگر الماس در معرض حرارت مشعل جواهرساز قرار گیرد، ممکن است رنگ آنها آسیب ببیند.)
3. قابلیت تشخیص - از آنجایی که رنگ های آبی قوی به طور طبیعی در توپاز وجود ندارد، چنین سنگ هایی تحت اصلاح به روش پرتودهی قرار گرفته اند. رنگ های قوی در الماس های سبز، صورتی و قرمز نیز باید مشکوک در نظر گرفته شوند. تعیین اینکه آیا الماس رنگی، رنگ طبیعی دارد یا رنگ اصلاح شده نیاز به بررسی توسط یک آزمایشگاه با تجربه آزمایش سنگ های قیمتی دارد.
4. این نوع از اصلاح سنگ برای توپاز بسیار متداول است و مکررا در الماس های رنگی فانتزی یافت می شود.
5. الزامات مراقبت ویژه - در سنگ های قیمتی بریل و اسپودومن، رنگ پرتوافکنی شده کوتاه مدت است و با قرار گرفتن در معرض نور روشن محو می شود. در غیر این صورت، برای اکثر مواد گوهر پرتوافکنی شده هیچ الزام خای برای مراقبت وجود ندارد.

حفاری لیزری (Laser Drilling) سنگ های قیمتی

- این روش شامل استفاده از یک پرتو متمرکز باریک از نور لیزر برای سوزاندن یک کانال از سطح یک الماس برای رسیدن به اجزای تیره است. این نوع اصلاح به طور کلی با استفاده از یک ماده شیمیایی به داخل کانال برای حل کردن یا تغییر ظاهر رنگ ها دنبال می شود. الماس ها تنها سنگ های قیمتی هستند که به این روش اصلاح می شوند، تا حدی به این دلیل که فقط آنها می توانند گرمای لیزر را تحمل کنند. 1.عوامل موثر در دوام - در حالی که لیزرها می توانند به طور بالقوه بر ساختار یک الماس تأثیر بگذارند، بیشتر سوراخ های مته لیزری میکروسکوپی هستند.

2. قابلیت تشخیص - به دلیل وجود سوراخ های مته لیزری، به راحتی توسط اکثر گوهرشناسان و آزمایشگاه های گوهرشناسی واجد شرایط قابل تشخیص است.
3. گاهی اوقات دیده می شود.
4. الزامات مراقبت ویژه - هیچ شرایط مراقبت خاصی برای الماس های حفر شده با لیزر وجود ندارد.

انتشار شبکه ای (Lattice Diffusion)

- نفوذ برخی عناصر به شبکه اتمی یک سنگ قیمتی در طی عملیات حرارتی، با هدف تغییر یا برجسته کردن رنگ آن.

1. رایج ترین جواهراتی که به این روش اصلاح می شوند عبارتند از:

کوراندوم (یاقوت و یاقوت کبود) - در حالی که آزمایشات در طول دهه 1980 بر روی انتشار تیتانیوم و کروم (که عوامل رنگ‌دهنده در کوراندوم هستند) متمرکز بود، توانایی نفوذ کامل رنگ به سنگ با موفقیت کمی روبرو شد. در سال 2003، یاقوت‌های کبود با رنگ‌های بسیار قوی در بازار ظاهر شدند و مجددا آنها به اصلاح به روش انتشار شبکه مشکوک شدند. مشخص شد که شکشان درست بود - اما انتشار با یک عنصر جدید: بریلیم. بریلیم که اتمی بسیار کوچکتر از تیتانیوم یا کروم دارد، توانست در تمام طول یک یاقوت کبود پخش شود. حتی یاقوت کبود بزرگ، با موفقیت رنگ خود را در پی این عملیات تغییر می دهد. به زودی مشخص شد که با استفاده از این فرآیند اصلاحی می توان رنگ یاقوت را نیز برجسته کرد. فلدسپات - انواع فلدسپات، به ویژه آندزین و لابرادوریت، پذیرای انتشار مس هستند و رنگ خود را کاملاً تغییر می دهند. مواد دیگر - گزارش هایی از اصلاح با روش انتشار برای ایجاد تغییرات رنگ در تورمالین و تساوریت (انواع گارنت) وجود دارد، اما این ادعاها ثابت نشده است.

2. عوامل موثر در دوام - درمان دائمی در نظر گرفته می شود.
3. قابلیت تشخیص - در بسیاری از موارد تشخیص با قطعیت بسیار دشوار است - و اگر چنین شود، فقط توسط آزمایشگاه های واجد شرایط.
4. موارد کوراندوم تحت عملیات اصلاحی انتشار در این صنعت گسترده است.
5. الزامات مراقبت ویژه - هیچ الزامات مراقبت خاصی برای کوراندوم یا فلدسپات تحت اصلاح با انتشار وجود ندارد.

منبع: https://www.gia.edu/gem-treatment