بقا با سازگاری یا تغییر

به گزارش سایت اخبار طلا و جواهر گلدنیوز: رییس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران هشدار داد که تداوم بحران‌ها و ناکارآمدی‌های ساختاری در کشور ریشه در گسست تاریخی میان «علم» و «قدرت» دارد. وی تأکید کرد که «تاب‌آوری ملی» یک مفهوم صرفاً فیزیکی یا اقتصادی نیست، بلکه نیازمند بازتعریف زیربنایی از طریق علم‌محوری مطلق در نظام تصمیم‌گیری، بازگشت به مفهوم «خیر عمومی» و درک واقعیت‌های پرشتاب جهانی است. شکستن این طلسم نیازمند تبدیل انسان ایرانی از یک بازیگر منفعل به یک عامل فعال و آگاه است.

علم و قدرت؛ تقابل دوگانه‌ای که کارایی ملی را فلج کرده است

دکتر امیری با استناد به ریشه‌های حکمت در فرهنگ ایرانی-اسلامی، که «دانستن چیزها آن‌چنان که هست» را محور قرار می‌دهد، وضعیت فعلی بسیاری از نهادهای تصمیم‌گیر را مورد نقد جدی قرار داد. او معتقد است که ناکارآمدی‌های مزمن زمانی رخ می‌دهند که فاصله بین شناخت عینی مسائل و تصمیم‌گیری‌های اجرایی ایجاد شود؛ مشکلی که امروز در ایران با استقلال نظام قدرت از تبعیت از علم تشدید شده است.

دکتر امیری تأکید کرد که تاریخ ایران نشان می‌دهد فرهنگ ما در دوران اوج، همواره بر پایه همکاری معنادار و علم استوار بوده و توانسته مهاجمان را در خود مستحیل کند، اما امروز، متأسفانه، نهادهای قدرت، خود را ورای نظارت دانش‌محور تعریف کرده‌اند و این وضعیت به تولید تصمیم‌های غیربهره‌ور می‌انجامد.

جهان پرشتاب؛ بقا با سازگاری یا تغییر؟

تحلیل رئیس دانشکده حکمرانی از محیط جهانی نشان می‌دهد که درک ما از سرعت تحولات اشتباه است؛ تغییرات نه تدریجی، بلکه جهشی هستند. این محیط پویا، دوگانه بقا و زوال را مطرح می‌سازد: یا باید شرایط را مدیریت کرد، یا مدیریت شد. وی با اشاره به سرنوشت دایناسورها که نتوانستند خود را با محیط جدید سازگار کنند، تأکید کرد که بقا در عصر حاضر نیازمند خروج از نقش انفعالی و حرکت به سمت «نقش اثرگذار» است. این امر مستلزم آمادگی دائمی و نه فقط عکس‌العملی در برابر بحران‌ها است.

مفهوم‌سازی مجدد تاب‌آوری و سیاست؛ بازگشت به خیر عمومی

دکتر امیری، تاب‌آوری را فراتر از پایداری ساده، به عنوان انعطاف‌پذیری و توانایی بازسازی سریع پس از آسیب‌ها تعریف می‌کند. یک جامعه تاب‌آور جامعه‌ای است که در برابر شوک‌های بیرونی، به دلیل آمادگی همه‌جانبه، از درون تخریب نمی‌شود. این آمادگی تنها با آینده‌پژوهی و سناریوپردازی برای تمامی احتمالات (ممکن، محتمل و نامطلوب) میسر است، زیرا آینده دیگر خطی و تضمین‌شده نیست.

در تبیین نقش سیاست، وی با استناد به مبانی ارسطویی، سیاست را جهت‌دهی قدرت در مسیر منافع جمعی تعریف کرد و انتقاد کرد که چگونه منافع خُرد، به نام خیر عمومی عرضه می‌شوند. وی هشدار داد که نهادهایی که اهداف خود را از ارزش‌های اجتماعی جدا سازند، مشروعیت خود را از دست خواهند داد. دوام دولت، آموزش، اقتصاد و خانواده، در گرو نهادینه‌سازی «خیر عمومی» در بنیان آن‌هاست.

انتقاد از روابط‌گرایی؛ انسان‌محوری و بهره‌وری اخلاقی

رئیس دانشکده حکمرانی به ریشه‌های فرهنگی بهره‌وری در آموزه‌های دینی اشاره کرد؛ جایی که «شکر نعمت» به معنای استفاده بهینه از منابع تعریف شده و مؤمن کسی است که کار خالصانه انجام می‌دهد و هزینه‌ای بر دوش جامعه تحمیل نمی‌کند.

وی با ابراز تأسف از رواج «روابط‌گرایی» که جایگزین ضابطه‌مندی شده است، اعلام کرد که تا زمانی که ملاک گزینش افراد در ساختار اداری، توانمندی و دانایی نباشد، بهره‌وری به معنای واقعی محقق نخواهد شد. در نهایت، دکتر امیری نتیجه گرفت که تمامی عوامل تولید و سیاست‌گذاری در نهایت به انسان باز می‌گردد. تربیت انسانی مسئول، آگاه و اخلاق‌مدار، کلید عبور از هر بحرانی است. جهانی‌اندیشی زمانی میسر است که حکمرانی «انسانی» شود؛ یعنی کرامت، دانایی و ایمان به مرکز سیاست‌گذاری بازگردد تا عدالت و بهره‌وری هم‌زمان ارتقا یابد.

انتهای پیام/