قاچاق گوهرسنگها و راههای جلوگیری از آن

گلدنیوز: وضعیت قاچاق و تجارت فله ای گوهرسنگ ها در کشور چگونه است؟ چگونه می توان جلوی این موضوع را گرفت؟

مهندس رادمان : یک مقاله خوبی خانم نعمتی پیرامون گارنت تهیه کردند که در آن عنوان شده بود گارنت کرمان با برند های روسیه در اروپا رقابت می کند هر قیرات آن 700 هزار دلار فروش می رود. در حالی که در معدن ایران با ارزش بسیار ناچیزی قاچاق می شود و دولت و حاکمیت هم هیچ دخل و تصرفی بر روی زنجیره ارش آن ندارد.

ما گوهرهای ارزشمندی دادیم مانند عقیق شجر خراسان جنوبی و فیروزه ایران که برند شناخته شده ای در دنیاست. اما متاسفانه با ارزش افزوده بسیار پایینی دارد از کشور خارج می شود(بعضا قاچاق) و ارزش افزوده اش از آن دیگر کشورها می شود.

الان هاب های منطقه ای در کشورهای بزرگی مانند هند و تایلند و ایتالیا و سوییس تشکیل شده است. این امر باعث شده واقعا با سرمایه گذاری درست این کشورها را تبدیل به هاب منطقه ای کرده و در حال تجارت جهانی هستند و برندهایی که اینها دارند زبانزد خاص و عام است.

امیدی به تغییر این وضعیت دارید؟

امیدمان این است که حداقل در گوهرهایی که از معادن ما در داخل کشور تولید می شود بتوانیم حداقل به نقطه ای برسیم که بر اساس آن بتوانیم زنجیره ارزش را کامل مدیریت کنیم و به نقطه ایده ال گوهرسنگها برسیم. این کار، کار بسیار جدیدی است، از دولت قبل شروع شده ولی مسیر طی شده در دو سال گذشته از نظر ما بسیار کند بوده است.

سند و چشم اندازی که دیده شده بود در حال اجرایی شدن است؟

همانطور که عرض کردم ایمیدرو به فاز اجرایی ورود کرده بود اما سرعت کندی داشته و ما احساس کردیم به خاطر نبودن هماهنگی میان نهادی و نبودن یک برنامه اجرایی مدون متاسفانه سرعت حرکت بسیار کند است.  

متاسفانه ثروت ملی در حال صدمه خوردن است و ما باید مدیریت کنیم و جلوی قاچاق و منفعت طلبی و بی اطلاعی از موضوع گرفته شود. در برخی از استان ها مسایلی وجود دارد که نیاز و ضرورت رصد آن بیشتر حس می شود.

اعتقاد ما در این جایگاه این است که با قرار گرفتن گوهرسنگ تحت رصد حاکمیت می توانیم هم سرمایه گذاری و هم سرمایه گذار خصوصی را جذب موضوع کنیم تا بتوانیم نسبت به توسعه فرایند گوهرسنگ اقدام کنیم.

یکجور ارزش افزوده هم برای مناطق گوهرسنگ خیز فراهم می شود، اینکه احساس کنند می توانند اینها را بتراشند و با قیمت بهتری عرضه کنند و طبیعی است که با این اقدام چرخه قاچاق هم حذف می شود، درست است؟

پروژه های فولادی و نفتی سرمایه گذاری زیاد و اشتغالزایی کم دارد. یعنی وقتی پروژه های فولادی با سرمایه گذاری هزار یا صد هزار میلیارد تومانی تعریف می شوند و ما به اشتغال زایی آن را می نگریم می بینیم با هزار میلیارتومان تنها برای صد نفر اشتغال زایی داشته است.

این است که برای ایجاد یک شغل ده میلیارد تومان سرمایه گذاری می شود، در حالی که با صد و بیست میلیون تومان هم می شود یک شغل دائمی در حوزه گوهرسنگ ایجاد کرد؛ کافی است کسی در خانه ای در یک شهرستان با یک حیاط و زیر زمین و هزینه صد میلیونی برای خرید دستگاه و هزینه بیست میلیون تومانی بابت هزینه های متفرقه مثل آموزش و... می شود یک شغل دائم در حوزه گوهر سنگ ایجاد کرد که زندگی یک خانواده را سامان دهد. در حالی که یک پروژه فولادی برای رسیدن به یک شغل ده میلیارد تومان هزینه می برد.

به نظر شما گام اول اجرایی در این زنجیره کجا برداشته خواهد شد؟

اولین گام، استانداردسازی است؛ همین الان هم برای موضوع صادرات، وزارت صمت باید نظر بدهد، یعنی باید بدانیم چه استاندارد صادراتی برای صادرات گوهرسنگ وجود دارد، در حال حاضر این استاندارد وجود ندارد، پس ما باید با همکاری سازمان استاندارد یکسری معیار برای گوهرسنگها تعریف کنیم که به عنوان استاندارد کشور مورد خطاب قرار گیرد و بعد اینها را با استاندارد مثلا "جی.آی.ای" کشور آمریکا مقایسه کنیم و ببینیم چه کم و کسری هایی دارد و بعد با چند کشور که برند این عرصه هستند و صاحب استاندارد هستند تبادل نظر کنیم که با کمک آنها این استاندارد را در کشور ایجاد کنیم بعد هم با ایجاد مراکزی برای شناسایی و صدور شناسنامه گوهرسنگ(مانند برخی مراکزی که الان در این زمینه فعالیت می کنند) گام بعدی را برداریم.

برخی مطالب هم تا کنون عنوان شده مثل این موضوع که استاندارد ما را جایی در دنیا نمی پذیرد و این باید در این مسیر حل و فصل شود و از آن نتیجه حاصل گردد که این وظیفه معاونت معدنی است تا نسبت به حل آن اقدام نماید.

پس به طور طبیعی ورود دستگاه و آموزش نیروی انسانی در گام بعدی قرار می گیرد؟

مهمترین نکته همین موضوعی است که عنوان شد. چون ابتدا باید استاندارد ساخته شود و سپس قوانین به صورت همزمان تدوین گردد؛ این دو باید همزمان جلو برود و ما باید یکسری قوانین هم همزمان در حوزه گوهرسنگ تعریف کنیم و به مجلس بفرستیم.

این دو حل شد گام بعدی ورود به فاز معدن است. چرا که میزان و ورود و خروج محدوده معدن باید مشخص باشد. ثبت شود، مراحل اکتشاف را طی کند و پروانه بهره برداری بگیرد و طبق قانون، بعد حقوق دولتی، سپس حق انفال و از آنطرف موارد بعدی مثل توسعه امکان ایجاد و گسترش پیدا کند و تبدیل به صنایع معدنی شود.

کارآفرینان تعدادی سوله بزنند، تعدادی مثلا صد نفر را کنار آن معدن بگذارند، به گوهرسنگها ابتدا تراش ساده و سپس در مرحله پیشرفته تراش جواهری بدهند تا به ارزش افزوده نزدیک شود.

در این مسیر بدون شک سازمان ها و نهادها با هم هماهنگ می شوند، طبیعی است که نهاد آموزش دهنده ممکن است وزارت کار یا مجموعه فنی حرفه ای کشور باشد و از طرف دیگر و در مراحل بعدی سازمان توسعه تجارت، گمرک، وزارت امور خارجه و... به کمک می آیند تا به کمک اینها گام های بعدی به سرانجام برسد.

در این باره بیشتر بخوانید:

تغییر در متولی سیاست گذاری گوهرسنگ ها/ احتمال پیوستن ایران به پیمان کیمبرلی

انتهای پیام/