ایران؛ گنج پنهان گوهرسنگ در دل کویرها

ایران از دل کویرها و معادن پراکنده خود، گنجینه‌ای از گوهرسنگ‌های ناب در اختیار دارد؛ سنگ‌هایی که ارزش افزوده‌شان از طلا هم بیشتر است و بدون آسیب به طبیعت، می‌توانند بازار داخلی را متحول و ایران را در مسیر تسخیر بازار جهانی قرار دهند. در زیر گفتگویی با مهدی آذرکیش یکی از چهره های اینستاگرامی سال های اخیر صنعت گوهرسنگ کشور انجام داده ایم که معتقد است: نبود سرمایه‌گذار واقعی و فقدان متولی قانونی، این صنعت پرظرفیت را در سایه نگه داشته و مسیر توسعه آن را کند کرده است.

مهدی آذرکیش، پژوهشگر و معرفی‌کننده گوهرسنگ‌های طبیعی ایران، با اشاره به پیشرفت‌های قابل‌توجه در صنعت گوهرسنگ کشور، برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی را گامی اساسی در شناسایی پتانسیل‌ها و ارتقای این صنعت پردرآمد دانست.

آذرکیش گفت: «در گذشته، گوهرسنگ‌ها در ایران ناشناخته بودند و نه برندهای معتبر و نه گوهرتراشان شناخته‌شده‌ای وجود داشت. اما امروز با ظهور برندهای درخشان و استادکاران ماهر، کیفیت تراش‌ها به شکل چشمگیری ارتقاء یافته که این خود نشانه‌ای امیدبخش در مسیر پیشرفت است.»

وی با اشاره به اینکه بسیاری از کشورها بدون منابع غنی، از ایران پیش افتاده‌اند، افزود: «برگزاری این همایش‌ها و نمایشگاه‌ها، ایران را نیز وارد میدان بزرگ صنعت جهانی گوهرسنگ کرده است.»

فقدان سرمایه‌گذار و نبود متولی مشخص؛ چالش‌های کلیدی صنعت گوهرسنگ

آذرکیش نبود سرمایه‌گذار واقعی در حوزه گوهرسنگ و فقدان یک متولی قانونی و مشخص را بزرگ‌ترین موانع رشد این صنعت دانست و گفت: «با وجود اینکه بسیاری از صنوف دارای اتحادیه تخصصی و متولی مشخص هستند، صنعت گوهرسنگ کشور از این مزیت بی‌بهره مانده است.»

وی هشدار داد که نبود متولی باعث فقدان سازوکار و برنامه مدون شده و افزود: «اگر یک گوهر فروش نتواند مدارک لازم برای اصالت سنگ ارائه دهد، خریداران به دلیل نبود زیرساخت حمایتی، نمی‌دانند به کجا باید مراجعه کنند.»

آذرکیش ضمن تقدیر از اقدامات گسترده ایمیدرو در توسعه صنعت گوهرسنگ، تصریح کرد: «ایمیدرو بسیار عالی عمل کرده اما نبود متولی، خلأ قانونی بزرگی است که باید توسط نهادهای مسئول و قانون‌گذار رفع شود.»

استراتژی توسعه صنعت گوهرسنگ؛ تصاحب بازار داخلی و مقابله با واردات بی‌کیفیت

این پژوهشگر اولویت نخست را در اختیار گرفتن بازار داخلی دانست و گفت: «نباید به سادگی به صادرات گوهرسنگ فکر کنیم، زیرا بازار داخلی ایران به‌حدی وسیع است که ما را به یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان سنگ تبدیل کرده است.»

وی با بیان اینکه حدود ۹۵ درصد بازار داخلی در اختیار سنگ‌های خارجی بی‌کیفیت است، افزود: «تصاحب بازار داخلی عملاً جلوی واردات سنگ‌های رنگ‌شده و تقلبی را می‌گیرد و این خود نوعی صادرات غیرمستقیم خواهد بود.»

آذرکیش ظرفیت اصلی ایران را در گوهرسنگ‌های نیمه‌قیمتی همچون فیروزه و عقیق معرفی کرده و گفت: «کشورهای همسایه نیز عمدتاً طالب همین سنگ‌ها هستند. ایران با بهره‌گیری از استادکاران ماهر، می‌تواند همانند هند که الماس خام را وارد و پس از تراش به سراسر جهان صادر می‌کند، بازار جهانی را در دست گیرد.»

ارزش گوهرسنگ ایرانی از طلا بیشتر است

به گفته این کارشناس، گوهرسنگ‌های ایران ارزش افزوده بیشتری نسبت به طلا دارند: «برای استخراج یک گرم طلا، باید یک تن سنگ از طبیعت برداشت کنیم؛ اما بسیاری از گوهرسنگ‌های ایران بدون آسیب به طبیعت، با اندک فرآوری می‌توانند به ارزش‌افزوده بالایی برسند.»

وی به ظرفیت کویرهای خراسان جنوبی اشاره کرد که دارای گوهرسنگ‌هایی هستند که بدون نیاز به استخراج، با فرآوری ساده می‌توان از «صفر به هزار» رسید.

معرفی گنج‌های ایرانی در فضای مجازی

آذرکیش در پایان درباره فعالیت‌های خود گفت: «عمده کار ما در فضای مجازی است. از پنج سال پیش تا امروز، گوهرسنگ ایران چنین محبوبیتی نداشت اما اکنون بسیاری از مردم از زیورآلات گوهرسنگی استفاده می‌کنند.»

وی افزود: «از اکتشاف گوهرسنگ‌های طبیعی تا معرفی و ارائه اطلاعات کاربردی به مردم، تلاش کرده‌ایم این گنج‌های ایرانی را وارد زندگی روزمره کنیم.»