میراث نسل ها در بازار زرگرهای شیراز

بازار زرگرهای شیراز، راسته‌ای با بیش از هفت دهه تاریخ و میراث چهار نسل زرگری، همچنان قلب تپنده‌ی صنعت طلا در جنوب ایران است.

پیشکسوتان این بازار  از ورود افراد بی‌تجربه و سیاست‌های نادرست آموزشی گلایه دارند و بر لزوم آموزش عمیق، حفظ اعتماد مردم، و پرورش نسل جوان در کنار بزرگان صنف تأکید می‌کنند

میراث چهار نسل زرگری

احمدعلی مستغنی، از زرگران باسابقه‌ی بازار طلافروشان شیراز در معرفی راسته‌ی قدیمی «بازار زرگرها» به گلدنیوز گفت: شیرازی‌ها از گذشته این راسته را به نام «کوچه تلفن‌خانه» می‌شناختند، زیرا محل کنونی بازار، در واقع ساختمان پیشین تلفن‌خانه‌ی شهر بود. پیش از آن نیز این مکان را «زرگرخانه» می‌نامیدند؛ واژه‌ای که حس هم‌خانوادگی و اتحاد میان اعضای صنف را تداعی می‌کرد.

او در بازگویی تاریخ تأسیس بازار افزود: این بازار در دهه‌ی ۱۳۳۰ شکل گرفت؛ کف آن پوشیده از قلوه‌سنگ بود و ترازوها مثقالی و دوکفه‌ای. طلافروشان آن روزگار به‌جای فروش سوتی طلا، «نخودنخود» طلا می‌فروختند و اعتبار و برکت بازار زبانزد بود.

به‌گفته‌ی وی، در آن دوران صنف طلا علمی عمیق داشت، تعداد زرگران محدود بود و مردم با اعتماد کامل خرید می‌کردند. نام‌هایی چون مستغنی، دلاوری، مظلومی، دهقان، طالب‌زاده و درخشان از پیشکسوتان شناخته‌شده‌ی آن روزگار بودند.

آموزش‌های کوتاه‌مدت نمی‌تواند جای تجربه‌ چندنسلی را بگیرد

مستغنی با انتقاد از وضعیت آموزش در صنف طلا گفت: گذراندن دوره‌های آموزشی دویست تا سیصد ساعته، کسی را طلافروش نمی‌کند. افرادی که بدون تجربه وارد این حرفه می‌شوند، به کسبه‌ی قدیمی آسیب می‌زنند و نگاه مردم به بازار طلا را تغییر می‌دهند.

او یادآور شد: در گذشته شرط اصلی دریافت مجوز کسب، شاگردی نزد استاد معتبر صنف بود؛ اما امروز برخی تنها با دو تا سه ماه آموزش وارد این حرفه می‌شوند، بدون آن‌که تجربه‌ی عملی داشته باشند.

این پیشکسوت صنف تأکید کرد: مسئولان اتحادیه طلا نباید افراد غیرمرتبط را در رده‌های بالای صنف جای دهند. منافع صنف در دست کسانی است که ریشه‌ی چندنسلی دارند، نه افرادی که صرفاً با روابط وارد می‌شوند. وقتی مدیران فاقد سواد حرفه‌ای در رأس صنف قرار گیرند، از منافع اعضا دفاع نخواهند کرد و تنها به مرجعی که آنان را منصوب کرده پاسخ می‌دهند.

نقش نسل جوان و بانوان در تحول بازار طلا

مستغنی درباره‌ی ورود زنان و نسل جوان گفت: با تغییر الگوی خرید و تمایل مردم به طلای سبک، زرگران قدیمی دیگر حوصله‌ی فروش مصنوعات یک‌گرمی یا چند سوتی را ندارند. در مقابل، جوانان و بانوان با حوصله و ارتباط‌پذیری بهتر توانسته‌اند چهره‌ی بازار را دگرگون کنند.

او افزود: اگر تجربه‌ی پیشکسوتان در کنار انرژی و فرهنگ نسل جدید قرار گیرد، صنف طلا شکوفاتر و اخلاقی‌تر خواهد شد. بنابراین برگزاری دوره‌های تکمیلی و مقطعی برای جوانان ضروری است تا در مهارت، اخلاق و شناخت بازار رشد کنند.

مستغنی در پایان گفت: آبروی صنف بالاتر از مسائل مالی است. باید نگاه مردم به صنف طلا ترمیم شود؛ هر پولی ارزش ندارد و نمی‌توان به هر سرمایه‌ای احترام گذاشت.

گلایه طلافروشان پاساژ خورشید از «مفت‌فروشی»

وحید اولیایی، از طلافروشان پاساژ خورشید شیراز ، در معرفی این مجموعه به سایت تخصصی اخبار طلا گلدنیوز گفت: پاساژ خورشید در سه‌راه طالقانی، طی سال‌های ۷۷ و ۷۸ توسط مرحوم نصرالله جعفری از صنف ساعت‌سازان ساخته شد و اکنون حدود ۳۰ واحد طلافروشی در مغازه‌هایی کوچک فعالیت دارند.

او با گلایه از رقابت ناسالم در بازار افزود: بسیاری از طلافروشان کشور به‌اصطلاح «مفت‌فروش» شده‌اند؛ اجرت را به حداقل رسانده و بدون سود منطقی طلا می‌فروشند. این روند باعث رکود بازار و نارضایتی صنف شده و جای سؤال است که چرا اتحادیه برای جلوگیری از فروش طلاهای بی‌اجرت اقدامی نمی‌کند.

اولیایی ادامه داد: گرانی طلا سلیقه‌ی مردم را تغییر داده است؛ تمایل خریداران به سمت آب‌شده و طلای بدون اجرت رفته و مصنوعات نو دیگر مشتری ندارد. اکنون بیشتر فروشندگان با حاشیه سود ناچیز سه تا چهار درصد کار می‌کنند و بسیاری حتی توان پرداخت بدهی‌های خود را از دست داده‌اند.

مد شدن طرح‌های سنتی با قدمت یک هزاره

نیکخواه، از طلافروشان بازار چپری‌ها گفت: این دو کوچه با بیش از نیم قرن سابقه بخشی از بازار تاریخی زرگرهای شیرازند و نام‌هایی چون رحمانی، هوشمند و زارع از بزرگان صنف در این راسته بوده‌اند.

او که ۱۷ سال در شیراز و یاسوج فعالیت دارد، درباره‌ی برند خود توضیح داد: بیشتر مصنوعات ما برگرفته از طرح‌های سنتی و کهن نظیر «کتیبه» است که بیش از هزار سال قدمت دارند. در سال‌های اخیر ذائقه‌ی خریداران دوباره به‌سوی طرح‌های اصیل برگشته و این سبک‌ها دوباره محبوب شده‌اند.

به‌گفته‌ی وی، این محصولات عمدتاً در یزد ساخته می‌شوند و مشتریان اصلی‌شان اقوام لر و قشقایی در فارس و کهگیلویه‌وبویراحمد هستند.

استقبال گردشگران خارجی از طلاهای اصیل ایرانی

نیکخواه اضافه کرد: گرچه طلاهای سنتی وزن زیادی دارند و قدرت خرید مردم پایین آمده است، اما گردشگران عرب از کویت، امارات و دبی به طرح‌های اصیل ایرانی علاقه‌مندند و آن‌ها را با وجود داشتن طلاهای ۲۴ عیار خودشان، خریداری می‌کنند.

او در پایان هشدار داد: نباید با قانون‌گذاری‌های نادرست و دستکاری مکرر در اجرت‌ها، آینده‌ی صنف زرگری را به خطر انداخت. اصالت زرگری ایرانی سرمایه‌ای است که باید پاس داشته شود.