پیامدهای اقتصادی جنگ روسیه و اوکراین

محمدطاهر رحیمی، کارشناس اقتصادی نوشت: روسیه از سال ۲۰۱۵ ذخائر ارزی خود را با تمرکز بر طلا به شدت رشد و وابستگی به دلار را کاهش داده است. تا ۲۰۱۷ بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا را داشت اما ظرف ۳ سال ۹۶ درصد آن را واگذار کرد.

 نسبت بدهی به تولیدناخالص روسیه ۱۸ و آمریکا ۱۳۳ درصد است! یعنی روسیه ۵.۵ برابر بدهی اش، کاسب است اما آمریکا کل دخل اقتصاد را هم بدهد نمیتواند بدهی اش را تسویه کند! نتیجه بخش اول این است که : ۱- استحکام روسیه در مقابل تحریم ها بالاست. ۲- وابستگی روسیه به اوراق قرضه بسیار کم است.

 تأثیر جنگ روسیه - اوکراین بر آمریکا

به دلیل ریسک جنگ! نفت به بیش از ۱۰۰ دلار رسیده و بالاترین تورم ۴۰ سال اخیر ناشی از آن در آمریکا باعث ایجاد فشار سنگینی بر بایدن شده است. اگر فدرال رزرو نرخ بهره را افزایش دهد، رکود بیخ گوش آمریکاست، اگرنه، تورم بالاتر میرود.

 از طرفی روسیه سومین تامین کننده نفت آمریکا پس از کانادا و مکزیک بوده و تحریم این کشور، قطعا بحران انرژی در آمریکا و اروپا را بدتر و تورم به ویژه در آمریکا را تشدید خواهد کرد. آمریکا به شدت لای منگنه تورم، رکود و نرخ بهره و نفت است.

 تأثیر جنگ روسیه اوکراین بر اروپا

روسیه یکی از تأمین‌کنندگان عمده فلزات اساسی است! «جنگ و تحریم» باعث پرواز قیمت کامودیتی‌ها مثل آلومینیم، مس، فولاد و ...میشود که باتوجه به نقش این کالاهای اولیه در صنایع متعاقبا رشد هزینه تولید و کاهش رشد اقتصادی آمریکا و اروپا را تشدید میکند.

 نقش روسیه در تأمین محصولات کشاورزی مثل کود وگندم بی‌بدیل است. در گندم سهم ۲۰درصد و در آمونیا سهم ۶۲ درصد دارد و از این حیث کشاورزی دنیا و ازجمله اروپا به شدت به روسیه وابسته است. جنگ و تحریم هزینه های تولید کشاورزی را هم برای مخصوصا اروپا افزایش میدهد.

 روسیه سهم ۵۳ درصد و ۴۶ درصدی در تامین نفت و گاز اروپا دارد. جنگ و تحریم باعث پرواز قیمت گازطبیعی اروپا شده و شرکتهای پتروشیمی(خوراک گاز) اروپا را در معرض تعطیلی قرار داده است و باعث شده در آلمان قیمت برق به محدوده ۲۰ سنت یورو (بالاترین سطح تاریخی) برسد. بانک JPMorgan آمریکا پیش بینی ۱۵۰ دلاری برای نفت دارد و این یعنی توقف کامل رشداقتصادی آمریکا و اروپا. نرخ گاز طبیعی اروپا با شروع جنگ با رشدی عجیب ۴۱ درصدی مواجه شد و این یعنی ریسک بزرگ اقتصاد خرد برای صنعت پتروشیمی و بالتبع کشاورزی و صنعت و ریسک کلان تورمی برای آمریکا و اروپا. 

پروژه نورداستریم۲ و تهدید بایدن به تحریم آن

فلسفه نورداستریم۲ کاهش هزینه واردات گاز برای اروپا بود، شکست آن هزینه را برای اروپا به شدت افزایش میدهد اما روسیه میتواند از محل جایگزینی چین و افزایش قیمت گاز خسارتش را در بلندمدت جبران کند و بازهم بازنده بزرگ اروپا خواهد بود. 

چرا تحریم سیستم مالی روسیه بسیار سخت است؟

الف) وابستگی سنگین انرژی اروپا به روسیه هرگونه اختلال در سیستم مالی و بانکی روسیه را بسیار پرهزینه کرده است. ب) بخش قابل توجهی از درآمدهای بانکهای اروپایی مثل بانک raiffeisen اتریش تا ۳۵ درصد وابسته به تجارت با روسیه است. روسیه با استحکام داخلی خود مبتنی بر «کمیت و کیفیت ذخائر ارزی؛ نسبت پایین بدهی بهgdp؛ سهم بزرگ در تامین انرژی و کامودیتی‌ها» عملا پیشران‌های رکود به ویژه در صنایع انرژی‌بر و کشاورزی، تورم و حتی نارضایتی های سنگین اجتماعی داروپا و آمریکا را میتواند فراهم کند.