اولويت ، اهميت و فوريت - بررسي و تجزيه و تحليل وقايع اقتصادي روز

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی گلدنیوز ، هدف از گردش قلم در حوزه اقتصاد و بررسي و تجزيه و تحليل وقايع اقتصادي كه نتايج تقريبا روشني به دست مي دهد ، شفاف سازي وقايعي است كه اعداد و ارقام و تئوريهاي اقتصادي به ما مي گويد . اما گاهي نمي توان فقط اقتصاد و علم اقتصاد را مبنايي براي تجزيه و تحليل وقايع قرار داد.

مبناي اقتصاد/ وقتی جاي اولويت ، اهميت و فوريت عوض مي شود.

گرچه هر رويداد يا تصميم كوچك و بزرگي در جهان توسعه يافته و حتي اقتصادهاي نوظهور با هدف دستيابي به برتري اقتصادي صورت مي گيرد اما اين مقوله در جهان سوم و با اندكي تسامح كشورهاي در حال توسعه ، درست بر عكس أست و گاهي ايدئولوژيك يا سياستي كه ايدئولوژيك بر آن سوار مي گردد مبناي همه چيز حتي اقتصاد أست.

از اين رو پرداختن به رويدادهاي سراسر آمار و ارقام اقتصادي ، پس و پُشتي دارد كه وقتي در جهان بيروني رويدادها را كنار هم قرار مي دهيم ، ميبينيم متاسفانه جاي اولويت ، اهميت و فوريت عوض مي شود.

اين روزها شاهد ارائه آمارهاي مختلف با اختلاف نه چندان زياد درباره شاخص هاي كلان اقتصادي و شايد مهمترين آن ، تورم در كشور هستيم .

از اعداد و ارقام منتشر شده مركز آمار گرفته تا بانك مركزي و تصديق اعضاي اتاق بازرگاني بر اين آمارها ، آمارهاي منتشر شده از سوي بانك جهاني نيز گواه بر كاهش تورم (رشد عمومي قيمتها) و پيش بيني كاهش بيشتر ، درسالهاي بعد و همچنين رشد اقتصادي در سالجاري ميلادي و سالهاي بعد أست .

بعنوان مثال پيش بيني بانك جهاني براي سال جاري ميلادي رشد ٣/٧ درصدي اقتصاد ايران أست ، پيش بيني كه كمي پيش تر ٢/٤ درصد اعلام شده بود اما رشد فروش نفت محاسبات بانك جهاني را براي رشد اقتصادي ايران تغيير داد.

در حاليكه پيش بيني ها ، خوشبينانه به نظر مي رسد و اتفاقا همين نگاه باعث نگراني روزافزون مي شود.

لازم أست از ميان اعداد اعلامي و سطور نوشته شده ، خطوط نانوشته را خواند به همين منظور بايد به چند نكته كه هم تاريخي أست و هم نگاهي واقع گرايانه را مي طلبد ، توجه ويژه كرد.

با عدد جلو مي رويم

معاون اقتصادی بانک مرکزی آمار بیان‌شده از سوی رئیس‌جمهور درباره کاهش ۱۳ درصدی نرخ تورم را از ابتدای دولت سیزدهم تا پایان سال ١٤٠٠ مطابق با آمارهای بانک مرکزی خواند.

پيمان قرباني همچنين بر اساس آمار بانك مركزي از کاهش ۲۵ درصدی تورم نقطه به نقطه در دولت سیزدهم خبر داده است.

یک نکته اينكه نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردین ماه امسال به ٣٥/٦ درصد رسیده که نسبت به اسفند پارسال ٠/٩ واحد درصد افزایش یافته است.

نكته تاريخي كه ماه عسل اقدامات با هدف كاهش تورم را تلخ ميكند اينست كه در ۶ ماه اخیر، نرخ تورم نقطه‌ای در ۳۵درصد نوسان داشته و در فروردین‌ امسال افزایشی شده است.

از دهه پنجاه شمسي تاكنون با دورقمي شدن تورم ، کاهش آن از حول و حوش ۱۵درصد به نرخ پایین‌تر تقریبا سخت يا ناپایدار بوده است.اين عدد در دو دوره دولت اصلاحات با سياست تنش زدايي دولت وقت و در سالهاي ٩٣ تا ٩٦ در دوره وزارت طيب نيا وزير اقتصاد دولت يازدهم به حدود ٩ درصد كاهش يافت اما مدت زمان آن كوتاه بود .

به این وضع يا ناپايداري كاهش سطح تورم ، هسته سخت مي گويند.

گرچه آمارهاي بانك مركزي از كاهش ٢٥ درصدي تورم نقطه به نقطه خبر مي دهد اما در ۶ ماه اخیر از ۳۵درصد پايين تر نيامده در واقع اين عدد به هسته سخت تبديل شده است.

از نگاه کارشناسان، یکی از دلایل التهاب هسته سخت تا سطح ۳۵درصد، ریسک‌های غیر اقتصادي است که عبور از آن می‌تواند مسیر عبور از اين هسته سخت را ممكن سازد.به عبارت دیگر درحال حاضر نرخ تورم 35‌درصدی یک کف جدید برای تورم نقطه به نقطه محسوب می‌شود.

انتظارات تورمی به دنبال احیای فضای مذاکرات و لغو تحریم‌ها، از شهريور پارسال ، تورم ماهانه را كاهشي كرد ، به نحوی که این موضوع تا پایان نیمه دوم سال 1400 برقرار بود.دقيقا همين انتظارات تورمي بود كه پس از برجام ، هم زمينه كاهش تورم را فراهم كرد و هم سال ٩٦ رييس جمهور دولت يازدهم را به عنوان رييس جمهور دولت دوازدهم دوباره و با راي بالاتر روانه پاستور كرد.

اينها برخي نكات تاريخي معقول مانده درباب تورم بود كه اگر به آنها توجه نكنيم براي خود كف و سوت نتيجه بخش بودن اقدامات كاهش تورمي را مي زنيم.

اما دو موضوع ديگر هم در كاهش نيافتن نرخ تورم و پيش بيني هاي خوشبينانه مراكز آماري اثر منفي خواهد گذاشت.

اول تغيير نرخ حقوق ورودي كالاها از نرخ ارز ترجيحي به نرخ تقريبي آزاد كه هزينه توليد و شاخص تورم توليد را بالاتر برده و ميبرد و هرجا هزينه توليد بالا برود تورم را درپي خواهد داشت و حتي تغيير نرخ آرد نيز اثر خود را بر نرخ تورم خواهد گذاشت.

دوم فارغ از نگاه تاريخي به بازي اعداد و ارقام ، نگاه واقع بينانه به حوادث منطقه با هدف اثر گذاري بر موقعيت ژئوپولتيك ايران است كه شايد موضوع تورم و معيشت را اساسا از يك موضوع اصلي اقتصاد ايران خارج كند و به حاشيه ببرد.

مولفه هاي ژئو پليتيك كه اقتصاد و تصميمات اقتصادي يكي از آنهاست در حال حاضر تحت تاثير وقايعي أست كه به اختصار اشاره ميكنم .

جنگ روسيه و اوكراين ، به سرانجام نرسيدن مذاكرات وين ، تنش ها در همسايه شرقي ( افغانستان ) كه در مرزها شاهد آن هستيم ، تغيير دولت در پاكستان ، برخي تحركات در مرزهاي جمهوري آذربايجان هم مرز با تالش نشينان كشور كه بي ترديد با تحريك اسراييل صورت ميگيرد و ديوار مرزي كه تركيه به بهانه امنيت و جلوگيري از ورود مهاجران غير قانوني در مرز خود با ايران احداث كرده أست .

اين اتفاقات بي ترديد خواسته يا ناخواسته ، بر موقعيت ژئوپلتيك ايران تاثير منفي خواهد گذاشت به گونه اي كه ضريب نفوذ ايران را در منطقه كاهش خواهد داد يا دستكم انرژي نهادهاي مختلف كشور را با اقتصادي بيمار، صرف اموري خواهد كرد كه امنيت به عنوان موضوع اصلي و اقتصاد درجايگاهي فرعي قرار بگيرد .

آغاز جراحي حذف ارز ترجيحي نيز در شرايط فعلي اگر با تومأنينه صورت نگيرد اقدامي بسيار پر ريسك بدون توجه به تحمل اقشار مختلف مردم به عنوان مهمترين سرمايه اجتماعي به شمار مي آيد.

شايد بتوان برخي موارد يادشده را مديريت كرد چرا كه بي ترديد اين اقدامات از چشم نهادهاي امنيتي مخفي نمي ماند ، اما اگر در كنار موارد ياد شده ، مادر همه بحران ها در كشور ، بحران آب را هم در نظر بگيريم كه از خرداد ماه با گرمتر شدن كشور بيش از ٢٢ استان را ، بيش از گذشته درگير خود خواهد كرد به بغرنج بودن چالشهاي پيش رو پي خواهيم برد.

خصوصا اينكه موضوع مقابله با تنش آبي در بودجه امسال عدد ناچيزي را به خود اختصاص داده است و شايد بحران آب دركنار ديگر موارد ياد شده تمام دردهاي ناشي از تورم را به حاشيه ببرد.

با توجه به شرايط ياد شده شايد بتوان گفت ، پايان همين تابستان ، فرصت مديريت و كاهش تنش ها باشد، در غير اين صورت عسل خوران فروش نفت و بالا رفتن رشد اقتصادي و كاهش تورم هميشگي نيست و غلبه نگاه رشد محور به جاي نگاه توسعه محور ، همانگونه كه در طول پنج دهه گذشته ، نحوه اداره كشور را گلخانه اي و شعاري كرده است شايد ديگر فرصت سر دادن شعارهاي چند دهه گذشته را به اين اقتصاد بيمار ندهد.

در شرايط فعلي بر مسولان و سياستگذاران فرض است كه ميان مسايل يادشده جاي اولويت ، اهميت و فوريت با يكديگر عوض نشود در غير اينصورت به پايان رساندن اين شطرنج ساده به نظر نمي رسد.

انتهای پیام/