تب احياي توافق

به گزارش پایگاه خبری جهان طلا (گلدنیوز )،زمزمه هاي احياي توافق رفع تحريم ها از جمله برزخ بازار سرمايه كه در دنيا ، خبرهايي از جنس گشايش اقتصادي به آن، رونق مي دهد و در ايران، آن را از رونق مي اندازد، زيرا رشد اين بازار (بازار سرمايه) در كشور ما در گرو تجديد ارزيابي دارايي و بازار ثانويه است و نه احياي توليد و رونق اقتصاد مولد.

گاهي اين زمزمه آنقدر بلند است كه به اشتباه بنظر مي رسد همه موانع داخلي و خارجي پيش روي توافق رفع تحريم ها برداشته شده است.

آيا اين اتفاق افتاده است ؟

تغيير معادلات منطقه اي و جهاني در حوزه انرژي كه پاشنه آشيل اقتصاد جهاني شده است ، در پي جنگ روسيه و اوكراين ، اگر چه روسيه را به شدت درگير كرده و خواهد كرد ، اما اقتصاد بزرگ دنيا ، آمريكا را در حوزه ديپلماسي به سمت و سوي نرمش ظاهري بيشتر با ايران سوق داده است.

به نظر مي رسد مصاحبه يك ماه پيش كمال خرازي وزير اسبق خارجه و رييس شوراي راهبردي روابط خارجي ايران با شبكه تلويزيوني الجزيره قطر ، مبني بر اينكه عليرغم فشار حداكثري آمريكا، ما عليرغم عبور از مشكلات ، اكنون توانايي ساخت بمب اتم را داريم و اگر اراده كنيم ميتوانيم بسازيم، (اگر چه اراده آن را نداريم) محاسبات آمريكاييها و اسراييل را كه نگران دستيابي ايران به بمب هسته اي بودند با چالش جدي مواجه ساخته و آنچه باعث مي شد آمريكايي ها در مذاكرات نسبت به آن واكنش نشان داده و از آن كوتاه نيايند، نظير گرفتن انتقام از عاملان و آمران ترور سردار سليماني و پيگيري آژانس بين المللي انرژي هسته اي از اماكن اعلام نشده ايران كه در آن فعاليت هسته اي صورت گرفته (به ادعاي اسراييل) ، از سوي آمريكاييها حساسيت زدايي شده است.

در واقع اظهار نظر شخصيتي كه در بيت رهبري ، جايگاهي ويژه دارد ، پيام روشن حاكميت ايران به طرف غربي أست تا آنان را وادار به نرمش كند .

اتفاقاتي نظير بمباران مناطقي از سوريه توسط آمريكا در صبح روز دوم شهريور كه بيانيه و واكنش وزارت خارجه ايران را در پي داشت و شليك راكت و موشك و انفجار در پايگاه نظامي آمريكا در دير الزور سوريه ، نزديك دو ميدان نفتي العمر و كونيكو در غروب همان روز ، زور آزمايي هايي است كه ادامه خواهد يافت و البته اميد مي رود مسير رسيدن به توافق را در صورت نزديك بودن به آن شكننده نكند.

از سوي ديگر تجربه نشان داده آمريكاييها و اسراييل آگاهانه يا به ناچار در مورد هر امر به ظاهر غير قابل قبولي كرنش كنند يا به ظاهر كوتاه بيايند، در آينده از آن به عنوان يك حربه (استخوان لاي زخم) استفاده خواهند كرد.نظير حربه هاي حقوق بشري .

دركنار موضوعات سياسي و ايدئولوژيك مطرح شده در شروط رسيدن به توافق ، خبر از آزاد شدن دارايي هفت ميليارد دلاري ايران و رفع ساير تحريم ها نيز مطرح شده است. موضوعي كه اگر صحت داشته باشد ، همه را به اين حول و ولا انداخته كه اگر اين دارايي وارد كشور شود ، چه خواهد شد؟! ( از آغاز دولت سيزدهم تاكنون چند بار اين موضوع مطرح شده است) .

نهايت ساده انگاري است اگر فكر كنيم اين مبلغ سنگين كه به توليد ناخالص ملي هر كشوري ، وزن قابل توجه مي دهد و در شرايطي كه اقتصاد جهاني با بحران انرژي و تورم و ركود مواجه است، به ما بازگردانده شود.

بر فرض ورود چنين دارايي به كشور ، بايد در بانك مركزي فريز شود ، چون معادل آن و بلكه بيش از آن برداشته و مطابق قانون بودجه هزينه كرده ايم، بنابراين ، اين ميزان دارايي مسدود شده و حتي بيش از آن را هزينه كرده ايم و بايد به عنوان بدهي پيشين در بانك مركزي فريز شود.

اگر اين اتفاق بيفتد قدرت پول ملي افزايش و قيمت دلار كاهش مي يابد. تجربه نشان داده است به محض كاهش قيمت دلار ، بانكهاي دولتي به بازار ورود مي كنند و با قيمت بالا دلار را ميخرند و مانع از كاهش قيمت آن مي شوند (تجربه اي كه در دولت قبل دوازدهم اتفاق افتاد و دليلي ندارد كه تكرار نشود) حتي اگر اين كاهش قيمت ، ناشي از كاهش انتظارات تورمي باشد. علت اين اقدام ، جلوگيري از كاهش درآمدهاي دولت و كسري بودجه بيشتر است .

اگر جز اين بود ، دولت به كاهش قيمت ارز راضي مي شد و با فروش بيشتر نفت و ميعانات ، كاهش درآمد را جبران مي كرد.

موضوع مهم ديگري كه بازگشت داراييهاي بلوكه شده ايران را تقريبا بي اهميت مي كند ، ساختار تحريمي است كه منجر به فساد شده است.

توليد ناتواني كه تورمش سر به فلك گذاشته و موجب فرار سرمايه ها شده و از سوي ديگر زمينه خلق روزانه پنج هزار ميليارد تومان نقدينگي در نظام بانكي شده است و تخلف ٩٢ هزار ميليارد توماني در صنايع فولاد مباركه كه اگر به دلار ١٥ هزار تومان سال ١٣٩٧ محاسبه شود، بالغ بر شش ميليارد دلار تخلف سازمان يافته صورت گرفته است .

گرچه از بعد از جنگ تا كنون ، افشاي تخلفات يا فسادهاي اقتصادي در همه دولتها ، بيشتر با هدف فشار سياسي به دولت مستقر و پس از پايان دولتها با هدف حذف رقيب ، صورت گرفته تا در جهت تحقق عدالت ، اما اعداد و ارقام نشان از نوك كوه يخ است و گرچه در مَثَل مناقشه نيست اما مُشت نمونه خروار است و بعيد نيست در ديگر سازمانها وضع ، مطلوب تر از چيزي باشد كه در صنايع فولاد مباركه بوده است.شايد اگر هفده دستگاه نظارتي، ناظراني دقيق بودند از اين فساد پيشگيري مي شد.

اقتصاد مطالعه روابط علي و معلولي در بازار است و روابط علي و معلولي و اعداد و ارقام قانون بودجه نشان مي دهد احياي توافق در صورت تحقق ، فقط به فضاي رواني جامعه و فعالان اقتصادي آرامشي مقطعي مي دهد و البته در كارنامه دولت هم شايد براي شخص رييس جمهور ، رزومه اي موفق براي آينده نزديك !

اما نكته قابل تامل درباره توافق احتمالي اين أست كه چند بند به توافق پيشين افزوده مي شود و اجراي آن بي ترديد زمان بر خواهد بود.

گرچه معتقدم همچون برجام ، يك كشور در برابر قدرتهاي جهاني هستيم و طبيعي أست امتيازاتي كه مي دهيم از آنچه مي گيريم بيشتر است ، اما خوب است يادآور شوم تيم مذاكره كننده فعلي به روابط بين الملل به شكل صفر و يك نگاه مي كند .

آنچه در ديپلماسي هميشه قطعيت دارد ، اين أست كه ديپلماسي هيچ وقت به پايان نمي رسد ، موضوعي كه شايد تيم مذاكره كننده ايران پس از رسيدن به توافق احتمالي ، آن را تمام شده تلقي كند و آمريكاييها برخلاف اين رويكرد ، پيشنهادات ايران را پذيرفته اند و ديپلماسي را تمام شده نميبينند.

اين در حاليست كه از متن پيشنهادي اروپا و پاسخ آمريكا اطلاعات دقيقي در دست نيست اما بنظر بايد يك دور ديگر مذاكرات در وين ادامه پيدا كند و تا حصول توافق و رسيدن به گام نهايي هنوز فاصله داريم.

انتهای پیام/