هشدار درباره ناهنجاری در بازار جهانی طلا

به گزارش سایت اخبار طلا گلدنیوز؛ نقل از فایننشال‌تایمز، این هشدار بانک مرکزی اروپا مبنی بر اینکه در شرایط غیرعادی، بازار طلا می‌تواند خطراتی را متوجه ثبات مالی کند، به‌موقع صادر شده است. این نهاد تاکید کرده است که از آنجا که بازارهای کالاهای اولیه (کامودیتی) جزو معدود شرکت‌های بزرگ متمرکز هستند، مخاطراتی توام با اعمال نفوذ پدیدار می‌شود که اغلب به دلیل استفاده از بازارهای فرابورس، تا حد زیادی فاقد شفافیت هستند و در نتیجه اختلالات ایجادشده در بورس کالای طلا می‌تواند به افزایش فشار بر بازار منجر شود.

در قلب این بازار، انجمن بازار شمش لندن (LBMA) و شرکت تسویه‌حساب فلزات گرانبهای لندن (LPMCL) قرار دارند. این دو نهاد خصوصی، مسئول تعریف استانداردها، دادوستد و تسویه‌حساب معاملات فلزات گرانبها در بزرگترین بازار فرابورس شمش جهان هستند و نفوذ چشمگیری بر عملکرد این بازار دارند. با این حال، هیچ یک از این شرکت‌ها اختیار رسمی به عنوان ناظر بر بازار جهانی فلزات گرانبها ندارند؛ عملیات‌هایی که برای مدیریت ذخایر بانک‌های مرکزی تا سرمایه‌گذاری خرد، حیاتی محسوب می‌شوند.

استاندارد ۴۰۰ اونسی لندن و عدم تطابق با نیاز بازارهای آسیایی

یکی از ناهماهنگی‌های عمده، به استانداردهای شمش طلای لندن بازمی‌گردد که شمش‌های ۴۰۰ اونسی (معروف به “گود دلیوری”) را ترجیح می‌دهد؛ در حالی که تقاضای بازارهای مصرف‌کننده، به‌ویژه در آسیا، برای شمش‌های هزار گرمی است. این عدم انطباق، منجر به لجستیک پرهزینه و ناکارآمدی می‌شود؛ به طوری که پالایشگران سوئیسی مجبورند شمش‌های ۴۰۰ اونسی را از لندن وارد کرده و پس از ذوب مجدد، به شمش‌های هزار گرمی تبدیل کنند. این فرآیند، علاوه بر هزینه‌های اقتصادی، از لحاظ زیست‌محیطی نیز بحث‌برانگیز است و تمرکز زیرساخت‌های طلا در لندن، این مشکل را تشدید می‌کند. این تمرکزگرایی می‌تواند در مقاطع پرفعالیت تجاری یا اختلال در زنجیره تامین، به ایجاد گلوگاه و محدودیت نقدینگی منجر شود.

نیاز به شفافیت در سازوکارهای نظارتی

اما نگرانی بزرگ‌تر، به حوزه نظارت و پاسخگویی بازمی‌گردد. LBMA و LPMCL با تعیین مقرراتی که در عمل الزام‌آورند، سازوکارهای بررسی صلاحیت، دسترسی و تسویه‌حساب را در بازاری تعیین می‌کنند که بزرگترین سهامداران آن، بانک‌های مرکزی و صندوق‌های ثروت ملی جهان هستند. با این حال، این نهادها ملزم به پاسخگویی کافی نیستند و در صورت بروز مناقشه، نقص فنی یا فشار ساختاری، سازوکارهای نظارتی برای تصمیم‌گیری قاطع یا صیانت از تمامیت بازار، فاقد شفافیت لازم هستند. این موضوع، به‌ویژه برای یک دارایی که در مقاطع بحرانی، توجه زیادی را به خود جلب می‌کند، نگرانی جدی محسوب می‌شود.

در واکنش به این وضعیت، فایننشال‌تایمز پیشنهاد می‌دهد که نقش بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی (BIS) در نظارت بر عناصر مرکزی زیرساخت بازار طلا بررسی شود. BIS که هم‌اکنون نقش نگهبان طلا را برای بسیاری از بانک‌های مرکزی ایفا می‌کند و در هماهنگی‌های بین‌المللی تجربه دارد، می‌تواند به دلیل بی‌طرفی، جایگاه قانونی بین‌المللی و فاصله از فعالان بازار، نامزد مناسبی برای نظارت بر تسویه‌حساب‌ها باشد. چنین اصلاحی به معنای جایگزینی LBMA نیست، بلکه با سپردن وظایف مرتبط با تسویه‌حساب مرکزی و نظارت بر زیرساخت ضرابخانه‌ها به یک نهاد با اختیارات قانونی و پاسخگویی جهانی، بازار طلا را با سایر سازوکارهای مالی حیاتی هم‌راستا می‌سازد و به تقویت مقاومت آن در برابر تنش‌های ژئوپلیتیکی و مخاطرات سایبری کمک می‌کند و تقاضا برای شفافیت را افزایش می‌دهد.

در نهایت، با وجود اهمیت طلا به عنوان سنگ بنای امنیت مالی، سیستمی که تجارت آن را پشتیبانی می‌کند، همگام با روند جهانی‌سازی و دیجیتالی‌سازی بازارهای مالی حرکت نکرده است. در شرایطی که بانک‌های مرکزی در حال افزایش ذخایر طلای خود هستند، این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌توان مقررات بازار طلا را همچنان به دست نهادهای خصوصی سپرد؟