طلای خانگی، گنج پنهان اقتصاد ایران

به گزارش سایت اخبار طلا و جواهر گلدنیوز؛ سال‌هاست که با شتاب گرفتن تورم و کاهش ارزش ریال، نگهداری طلا برای مردم به امن‌ترین راه حفظ دارایی تبدیل شده است. برآوردها نشان می‌دهد حجم ذخایر طلا و ارز نزد خانوارها تا ۵۰ میلیارد دلار می‌رسد؛ رقمی که می‌تواند به موتور محرک اقتصاد بدل شود، اگر اعتماد عمومی دوباره احیا شود.

وزارت اقتصاد در طرح جدیدی به نام «رویش» به دنبال جذب این سرمایه‌های خرد و هدایت آن‌ها به صندوق‌های ارزی و طلایی است. هدف اصلی، تبدیل دارایی‌های منجمد به منابع مولد برای تولید و سرمایه‌گذاری است. با این حال فعالان اقتصادی تأکید دارند که شکست طرح‌های مشابه در گذشته، باعث فرسایش سرمایه اجتماعی و بی‌اعتمادی مردم به نهادهای مالی شده است.

سلب اعتماد؛ میراث تلخ سپرده‌های ارزی

یحیی آل‌اسحاق، عضو اتاق بازرگانی ایران، می‌گوید تجربه سپرده‌گذاری ارزی در گذشته که در بازپرداخت آن بانک‌ها به تعهدات خود عمل نکردند، هنوز از ذهن مردم پاک نشده است. به گفته او، تا زمانی که نظام بانکی اعتبار و شفافیت لازم را پیدا نکند، مردم ترجیح می‌دهند طلای خود را در خانه نگه دارند؛ هرچند این کار امنیتی نیست اما با کاهش سالانه ۴۰ تا ۵۰ درصدی ارزش پول، چاره‌ای جز آن ندارند.

از سوی دیگر، ابوالفضل روغنی گلپایگانی، دیگر عضو اتاق ایران، معتقد است بازگرداندن این «طلای راکد» به اقتصاد نیازمند بازسازی اعتماد از دست‌رفته است. او تأکید می‌کند نه بورس، نه بانک و نه حتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری توانایی جلب اعتماد دوباره مردم را در کوتاه‌مدت ندارند. بدون حل ریشه‌ای مسأله سرمایه اجتماعی و تضمین سوددهی واقعی در تولید، هیچ طرحی قادر به جذب طلاهای خانگی نخواهد بود.

در واقع، طلا امروز دیگر صرفاً زیور نیست؛ نماد بی‌اعتمادی جامعه به نظام اقتصادی است. اگر دولت بتواند اعتماد عمومی را ترمیم کند، این زر نه‌تنها در ویترین‌ها می‌درخشد، بلکه در چرخه تولید نیز می‌تواند نقش منجی اقتصاد ایران را ایفا کند.

«تولید باید جذاب باشد»: چرا حاشیه سود، سرمایه را به سمت طلا می‌کشاند؟

عباس آرگون، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق ایران، اعتقاد دارد بازگرداندن این سرمایه‌ها به چرخه تولید فقط با دو شرط ممکن است: احیای اعتماد و افزایش جذابیت اقتصادی تولید. او توضیح می‌دهد که هم‌اکنون به دلیل ناترازی انرژی، قیمت‌گذاری دستوری و محدودیت‌های تأمین مواد اولیه، بسیاری از صنایع زیر ۵۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند و حاشیه سود تولید کمتر از ۲۰ درصد است؛ در حالی‌که سود فعالیت در بازارهای غیرمولد مانند ارز و طلا گاه به بیش از ۴۰ درصد می‌رسد.

آرگون می‌افزاید: «برای اینکه مردم منابع خود را از طلا و ارز به سمت تولید هدایت کنند، کافی نیست که دولت وعده امنیت سرمایه دهد؛ باید تولید سودآور شود. ثبات سیاست‌ها، خروج از اقتصاد دستوری و حمایت از صادرات می‌تواند بازدهی واقعی تولید را بالا ببرد.»

اقتصاددانان معتقدند اگر اعتماد و سود تولید هم‌زمان تقویت شود، بخش بزرگی از این «زر پنهان» وارد چرخه مولد می‌شود و به جای انبار در خانه‌ها، موتور جدیدی برای رشد اقتصاد و اشتغال خواهد بود.

راهکار: خروج از اقتصاد دستوری و ثبات سیاست‌ها

به عقیده کارشناسان، جذب منابع ارزی خانگی نیازمند یک استراتژی بلندمدت است که شامل ثبات در سیاست‌گذاری‌ها، پرهیز از تصمیمات خلق‌الساعه، حرکت به سمت ارز تک‌نرخی و در نهایت، تضمین بازدهی مناسب برای سرمایه‌گذاری در تولید است.